STAN WYJĄTKOWY. To trzeba wiedzieć

 Ograniczenia wolności i praw

W rozporządzeniu wykazane są "ograniczenia wolności i praw" w związku z wprowadzeniem w czwartek 2 września stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego.

Na terenach objętych stanem wyjątkowym zawieszono możliwość organizowania zgromadzeń publicznych, imprez masowych, artystycznych i rozrywkowych. Dorosłe osoby muszą posiadać przy sobie, w miejscach publicznych, dowód osobisty lub inny dokument tożsamości, a uczące się osoby poniżej 18 lat - legitymację szkolną.

Obowiązuje zakaz przebywania na obszarze objętym stanem wyjątkowym przez całą dobę osób, które tam nie mieszkają. Wyjątkiem są osoby zapewniające obsługę urzędów administracji publicznej i ich jednostek organizacyjnych; przebywające w tych jednostkach w celu załatwienia spraw administracyjnych; pracujące zarobkowo w podmiotach prowadzących działalność gospodarczą na tym obszarze; wykonujące na stałe działalność gospodarczą na tym obszarze; świadczące usługi pocztowe, kurierskie, dostawcze i zaopatrzeniowe; posiadające nieruchomości na tym terenie. Zakaz nie dotyczy także rolników pracujących w gospodarstwach; uczniów, studentów i ich opiekunów w czasie pobierania nauki; opiekunów dzieci do lat 3; osób uczestniczących w praktykach kultu religijnego, chrzcinach, ślubach, weselach i pogrzebach.

Zakaz nie dotyczy służb ratowniczych, medycznych i innych interwencyjnych oraz osób w drodze do placówek ochrony zdrowia, a także osób jadących bezpośrednio na przejście graniczne lub z niego do centrum kraju. Po terenie objętych stanem wyjątkowym "mogą poruszać się funkcjonariusze i pracownicy służb państwowych oraz żołnierze i pracownicy Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej wykonujących zadania służbowe".

Zakaz nagrywania, fotografowania i filmowania 

Nie można też w jakikolwiek sposób utrwalać obiektów i obszarów obejmujących infrastrukturę graniczną, w tym również wizerunków funkcjonariusz Straży Granicznej, policji i żołnierzy WP. Mogą to jedynie robić ww. funkcjonariusze.

W wyjątkowych sytuacjach możliwe jest przebywanie na terenie objętym stanem wyjątkowym, jeśli „zachodzą szczególne, uzasadnione okoliczności wskazujące na niezbędność bezpośredniego kontaktu” z osobą mieszkającą na terenie, na którym obowiązuje stan wyjątkowy, „po uzyskaniu zgody właściwego miejscowo komendanta placówki Straży Granicznej”.

Ograniczony został również dostęp do informacji o działaniach prowadzonych na obszarze objętym stanem wyjątkowym związanych z ochroną granicy państwowej oraz zapobieganiem i przeciwdziałaniem nielegalnej migracji.

„Informacje o wprowadzonych ograniczeniach właściwy wojewoda podaje niezwłocznie do wiadomości publicznej przez rozplakatowanie w miejscach publicznych, a także w sposób zwyczajowo przyjęty na terenie miejscowości wchodzących w skład obszaru, na którym wprowadzono stan wyjątkowy. Informacje o objęciu obszaru stanem wyjątkowym mogą zostać zamieszczone także na tablicach informacyjnych” – czytamy w rozporządzeniu.

Osoby, które objęte są ograniczeniami, muszą opuścić teren objęty stanem wyjątkowym do godziny 24 w czwartek 2 września, w dniu ogłoszenia rozporządzenia.

Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, czyli w czwartek 2 września 2021. Stan wyjątkowy wprowadzono na 30 dni od dnia ogłoszenia.

Ograniczone prawo posiadania broni i amunicji 

W związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego w części województw podlaskiego i lubelskiego ograniczone zostało prawo posiadania broni palnej, amunicji i materiałów wybuchowych oraz innych rodzajów broni poprzez zakazanie ich noszenia na tym obszarze.

Zakaz dotyczy broni, „w tym w stanie rozładowanym, i amunicji, do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji” – napisano w rozporządzeniu. Ograniczenie dotyczy też materiałów wybuchowych, „do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego”.

Ograniczenia nie dotyczą broni posiadanej na podstawie pozwolenia na broń w celu ochrony osób i mienia. Dotyczy to broni posiadanej na podstawie dopuszczenia do posiadania broni przez wewnętrzne służby ochrony, pracowników ochrony oraz przez pracowników podmiotów, którym broń jest niezbędna w celach wzywania pomocy, ratowniczych, poszukiwawczych.

Zwolnione z tego zakazu są również osoby posiadające broń, o których mowa w art. 39 ust. 1 i w art. 40 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji – oraz amunicji do tej broni. Dotyczy to członków misji dyplomatycznych i urzędów konsularnych, którzy posiadają broń i amunicję na podstawie porozumień międzynarodowych lub na zasadzie wzajemności w celach: ochrony osobistej, łowieckich, sportowych, kolekcjonerskich i pamiątkowych oraz cudzoziemcy, którym broń i amunicja są „niezbędne do wykonywania czynności związanych z ochroną misji dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych, przedstawicielstw organizacji międzynarodowych, członków oficjalnych delegacji zagranicznych, a także do innych celów wynikających z porozumień międzynarodowych”.

Patrole terytorialsów 

Miejscowości objęte stanem wyjątkowym będą patrolowali terytorialsi. – Żołnierze WOT będą przez całą dobę patrolować miejscowości w pasie przygranicznym z Białorusią objęte stanem wyjątkowym – poinformował minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak. Żołnierze mają informować mieszkańców o zagrożeniach i wspierać samorządy w ochronie systemów informatycznych.

Szef MSWiA Mariusz Kamiński jako powody wprowadzenia stanu wyjątkowego podał wzrastającą liczbę prób nielegalnego przekraczania granicy rozpoczęcie 10 września dużych manewrów wojskowych organizowanych przez armię rosyjską. Kamiński na czwartkowej konferencji prasowej odniósł się m.in. do kwestii tzw. aktywistów granicznych. Podkreślił, że nie mogą być tolerowane działania polegające na tym, że "przychodzą osoby, niszczą instalacje graniczne, niszczą popełniając przestępstwo".

– Nie możemy tolerować sytuacji, że po pasie granicznym biegają osoby infantylne i nieodpowiedzialne, które mogą sprowokować – mimo swojej woli – incydent graniczny o bardzo poważnym charakterze, w tym incydent zbrojny – powiedział Kamiński. – Muszę i mam obowiązek uprzedzić tych ludzi. Oni mimowolnie mogą sobie zrobić krzywdę, mimowolnie mogą wywołać bardzo poważny międzynarodowy konflikt – dodał, wspominając o wielkich manewrach wojskowych z udziałem jednostek z Białorusi i Rosji Zapad-2021, które rozpoczną się za kilka dni kilka na terenach Białorusi położonych kilka kilometrów od granicy z Polską.

Pomoc dla przedsiębiorców 

– Razem z ministerstwem finansów pracujemy nad tym, aby dać możliwość rekompensaty poniesionych szkód w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego dla ok. 260 przedsiębiorstw wzdłuż granicy z Białorusią – poinformował w czwartek wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Maciej Wąsik.

Jak zaznaczył, są w polskim systemie prawnym rozwiązania odszkodowawcze dla tych, którzy mogą ponieść straty w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego.

– Uważamy, że one powinny być rozbudowane i razem z Ministerstwem Finansów pracujemy nad tym, żeby dać możliwość rekompensaty poniesionych szkód dla przedsiębiorstw, głównie turystycznych, które funkcjonują wzdłuż naszej wschodniej granicy – podkreślił Wasik.

Wiceminister wyjaśnił, że chodzi o ok. 260 przedsiębiorstw zarejestrowanych, zidentyfikowanych przez wojewodów na terenie objętym stanem wyjątkowym. – Pracujemy nad tym w taki sposób, żeby ta pomoc była satysfakcjonująca i rzeczywiście rekompensowała poniesione straty – dodał wiceminister. 

Tablice informujące o stanie wyjątkowym 

W miejscowościach objętych stanem wyjątkowym już w czwartek montowane były białe tablice informacyjne z napisem „Obszar objęty stanem wyjątkowym”. Znajdują się one przy zielonych tablicach z nazwą miejscowości wyznaczających granice miasta. Mają się pojawić w 183 miejscowościach w pasie przy granicy polsko-białoruskiej. 

Rzeczniczka Straży Granicznej ppor. Anna Michalska informowała w czwartek, że osoby, które znajdowały się dotąd w Usnarzu Górnym, dziennikarze i wolontariusze w ciągu kilku godzin muszą opuścić teren objęty stanem wyjątkowym. Dodała, że zajmuje się tym policja.