Skwer Adamowicza z pomnikiem Zamenhofa – nadchodzi zmiana 

Popiersie Zamenhofa zostaje tam, gdzie stoi; zostają też wszystkie drzewa, jakie dziś tam rosną; ale reszta za pół roku będzie nie do poznania. Nowe alejki, nowa fontanna, nowe ławki i zieleń. Wszystko pod patronatem prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza, zamordowanego podczas finałowego koncertu Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy w Gdańsku w styczniu 2019 roku. Prezydent Białegostoku Tadeusz Truskolaski nazywa go „przyjacielem” i wielkim samorządowcem. To z inicjatywy i za sprawą prezydenta Truskolaskiego fragment Białegostoku między ulicami Spółdzielczą, Białówny i Malmeda stał się Skwerem Pawła Bogdana Adamowicza. Rada Miasta podjęła taką uchwałę 22 czerwca 2020 roku. Wcześniej – w roku 2019 Paweł Adamowicz dostał pośmiertnie tytuł Honorowego Obywatela Białegostoku. 

Skoro bezimienny dotychczas skwer znalazł już patrona (a wielu myślało, że patronem skweru jest Ludwik Zamenhof, bo ma tam swój pomnik), to prezydent zaproponował remont i modernizację skweru. Radni zgodzili się pieniądze na ten cel wpisać do budżetu miasta i w sierpniu 2021 roku, po przetargu urzędnicy wybrali firmę do przygotowania projektu modernizacji skweru. Była oto spółka z Lublina o nazwie Active Line Marcin Taczalski. Samorząd Białegostoku zapłacił za projekt 61,3 tys. zł. 

W roku 2021 planowano wydać na modernizację skweru ponad milion złotych – taką kwotę zaakceptowali radni miasta. Przyszła jednak pandemia, po niej inflacja, „drożyzna” i w rezultacie z koszt uhonorowania gdańszczanina musiał mocno wzrosnąć. Przetarg na wykonanie modernizacji skweru urząd miejski rozstrzygnął w czerwcu 2023 roku. Był kłopot, bo samorząd zaplanował na inwestycję 2,489 mln zł, natomiast każdy z trzech oferentów, którzy złożyli swoje propozycje, oszacował koszt na co najmniej 2,7 mln zł. Urzędnicy wybrali ofertę firmy Przedsiębiorstwo Budownictwa Wodnego „Hydros” z Białegostoku za 2,762 mln zł. Brakujące ponad 200 tys. zł zastępca prezydenta miasta Rafał Rudnicki zgodził się dołożyć z budżetu miasta. 

W ten sposób z miliona złotych w 2021 roku do prawie trzech milionów zł obecnie wzrósł koszt przebudowy skweru w centrum miasta. Na wykonanie modernizacji wybrana w przetargu firma ma sześć miesięcy. 

Tej fontannie już podziękujemy [fot. Bia24]

Zgodnie z projektem przebudowa tego miejsca będzie gruntowna. Powierzchnia terenu wynosi 0,26 ha. „Planuje się całkowitą rozbiórkę istniejącej fontanny oraz budowę nowej w stylu Dry Plaza, tj. fontannę posadzkową” – czytamy w dokumentacji projektowej. W szczegółach wygląda to następująco: „Konstrukcja fontanny składa się z żelbetowej niecki basenowej przykrytej posadzką z płyt granitowych układanych na wspornikach. Fontannę wyposażono w 12 dysz sekwencyjnych typu choreoswitch zintegrowanych z reflektorami ze światłem białym i jedną dyszę centralną z lampą sterowaną. Dysze sekwencyjne rozmieszczone są w dwóch rzędach po 6 sztuk w każdym”. 

Na posadzce fontanny zaplanowano umieszczenie kul ze stali „które oprócz funkcji ozdobnej, stanowić będą ograniczenie przed niepożądanym wjazdem pojazdów”.

Oprócz fontanny na skwerze zaprojektowano „pergolę z podwieszonymi ławkami”. Pergola będzie z czasem zarastać roślinami. Wewnątrz niej będą umieszczone obok siebie dwie wiszące ławki. Ławek zresztą będzie więcej na skwerze. Oprócz wiszących będą też normalne ławki z oparciami (13 sztuk), ławki bez oparć (3) oraz ławki przysiadki (3). 

Projektant przewidział zachowanie na skwerze obecnych głównych ciągów komunikacyjnych oraz zachowanie podziału na część rekreacyjną (z fontanną i pergolą) oraz część reprezentacyjną (pomnik Zamenhofa i miejsce do organizowania uroczystości). „Dwa ciągi główne tworzące osie kompozycyjne wyróżniono nawierzchnią z płyt granitowych. Ciągi komunikacyjne łączące główny trakt z ulicami okalającymi skwer wykonać należy z nawierzchni mineralno-epoksydowej ekologicznej, w 100 procentach przepuszczalnej dla wody”.

Wszystkie te rozwiązania widać na dołączonych do projektu wizualizacjach. 

Za pół roku będziemy mieli w Białymstoku kolejne pięknie urządzone miejsce w centrum miasta. Chociaż cały skwer poświęcony jest pamięci gdańszczanina Pawła Adamowicza, w centralnym miejscu skweru pozostanie pomnik białostoczanina Ludwika Zamenhofa. Dziś władze miasta z prezydentem Tadeuszem Truskolaskim zapewniają, że ten dualizm pozostanie. Czy tak będzie, czy z czasem nie pojawi się koncepcja uhonorowania gdańszczanina pomnikiem na jemu poświęconym skwerze w Białymstoku? Wiele zależy od tego, kto wygra wybory samorządowe i kogo białostoczanie wybiorą na prezydenta miasta.