Tajemnice dziedzińca paradnego Pałacu Branickich w Białymstoku

Zakończył się pierwszy etap tegorocznych kompleksowych prac archeologicznych na dziedzińcu paradnym Pałacu Branickich.

- W południowo zachodnim narożniku placu odkryliśmy grubą warstwę gruzowiska, która powstała w okresie po II wojnie światowej - po zniszczeniu Pałacu, w efekcie czego później następowały prace porządkowe i wszelkie materiały, które znaleźliśmy trafiły w obniżenie terenu. Mamy także wymieszane materiały z różnych okresów: okresu I  wojny światowej, o czym świadczą wydobyte zabytki ze szpitala polowego, który tutaj funkcjonował. Zabytki związane bezpośrednio z Pałacem Branickich. Zaś największa kategoria zabytków, to kafle. Większość pieców, które zostały zniszczone w Pałacu, trafiła w te warstwy zasypiskowe i teraz je odnajdujemy - mówi archeolog Michał Dziób z pracowni Apb Thor. 

Inwentarz zabytków powiększa się z dnia na dzień

- Kontynuujemy również prace na reliktach budynku, fundamentach, które zostały odkryte przez profesora Karczewskiego w zeszłym roku. Będziemy starali się odsłonić cały ten budynek i ustalić jego chronologię oraz przeznaczenie. Myślę, że już na tym etapie możemy potwierdzić to co też zaproponował prof. Karczewski, że ten budynek powstał najprawdopodobniej w XV wieku za czasów  Raczko Tabutowiczów. To, że jest on starszy od wszelkich założeń, które funkcjonują, dużo nam mówi jego samo ułożenie. Dlatego, że jest zorientowany na osi północ-południe-wschód-zachód, obecnie Pałac z wszystkimi budynkami - właściwie już od XVIII wieku jak już w swojej formie z ogrodami powstał - już nie jest na tej osi. Świadczy to też o tym, że budynek prawdopodobnie powstał dużo wcześniej niż zabudowania obecnego Pałacu i ogrodu. Co jest też kolejną rzeczą wskazującą na powiązania z Raczko Tabutowiczami - dodaje wykonawca prac archeologicznych.

Kategorie zabytków są różne. Wydobyto już kilka tysięcy zabytków: bardzo dużo kafli, ceramiki naczyniowej, ale też około 20 monet, większość z nich to monety XVII-wieczne Jana Kazimierza tzw. boratynki, ale jest też 5 groszy z czasów Królestwa Polskiego. Są też różne inne metalowe przedmioty: klucze, okucia z blachy brązowej, masa gwoździ.

- Odkryliśmy też dużych gabarytów obiekt szelowany deskami, który wypełniony jest gruzem i dużymi ilościami zaprawy wapniennej. Nasze pierwsze przypuszczenia są takie, że był to obiekt do wytwarzania, mieszania zaprawy użytej albo przy budowie Pałacu, albo wcześniejszych budynków, z czasów Wiesiołowskich czy Tabutowiczów - dodaje archeolog.

- Bardzo się cieszymy, że tegoroczne badania archelogiczne przyniosły nam tak dużo znalezisk, tak dużo świadków historii nie tylko z czasów Branickich czy Wiesiołowskich - ale sięgających do tych pierwszych właścicieli miasta i dóbr Białegostoku, czyli Raczko Tabutowiczów. Osobiście cieszę się z tych wszystkich drobnych elementów, przede wszystkim z kafli piecowych, które pokazują jak piękny i jak zdobny był Pałac za czasów Branickich. Faktycznie sięgając do inwentarza pałacowego z XVIII wieku mamy dowód na to, że te białe kafle ze zdobieniami, zdobiłły te najpiękniejsze paradne pomieszczenia, w których mieszkali zarówno Braniccy, jak też ich goście -  mówi dr Magdalena Muskała, kierownik Muzeum Historii Medycyny i Farmacji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.

fot. Bia24

 

Wykopane artefakty zostaną przekazane do Muzeum Historii Medycyny i Farmacji UMB i zasilą wystawę w piwnicach pałacowych, która jest poświęcona historii Pałacu Branickich. 

Przypomnijmy, że tegoroczne prace wykopaliskowe mają potrwać do września. Powierzchnia tegorocznych prac to 500 metrów kwadratowych. Jest to pierwszy etap kompleksowych badań, którymi w kolejnych latach objęty zostanie cały dziedziniec. Prace archeologiczne na dziedzińcu paradnym prowadzone były już wcześniej - jesienią 2022 roku i z wykorzystaniem georadaru w 2019 roku.