I wystawa, i warsztaty to część projektu pt. "Aktywna kultura pamięci - kobiece doświadczenie obozu koncentracyjnego", który sfinansowały Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego - przekazując ponad 68 tys. zł dotacji oraz Wydział Filologiczny UwB.
- Jest to niecodzienny i nowoczesny projekt z pogranicza badań naukowych, sztuki, popularyzacji historii. Poprzez to przedsięwzięcie chcemy ułatwić, szczególnie młodemu pokoleniu, wyobrażenie i zrozumienie, czym było doświadczenie lagru dla kobiet - podkreśla dr hab. Barbara Czarnecka, autorka projektu. Dodaje, że pomysł, by zająć się tym właśnie tematem, rodził się etapami. - Najpierw było trudne doświadczenie życiowe, z którym, jak się okazywało, łatwiej było się zmierzyć pod paradoksalnie wzmacniającym wpływem obozowych lektur. Potem nastał czas refleksji nad kobiecym doświadczeniem obozów koncentracyjnych i jego zapisami, które odsłaniały się z jednej strony, jako ważne i ciekawe, z drugiej zaskakująco słabo znane i upowszechnione. Zaraz potem pojawiło się poczucie konieczności zmiany tego stanu - dodaje dr hab. Barbara Czarnecka.
I taką rolę ma pełnić wystawa, z którą będzie można się zapoznać od piątku 27 listopada w Archiwum Państwowym (współorganizator wernisażu) przy ul. Mickiewicza w Białymstoku.
Tworzy ją ponad 70 unikatowych prac plastycznych: archiwalne rysunki i akwarele wykonane przez polskie artystki, więźniarki lagrów (większość przedstawionych prac została wykonana w obozach).
- Prace te pokazują lagrowe doświadczenie kobiet; warunki życia, odwszenie, pracę, odpoczynek. Bogata jest galeria przedstawień kobiecego ciała - wyniszczonego, chorego, kalekiego, ale nie tylko. Na wystawie pojawią się też prace współczesnych artystek (obrazy malarskie oraz instalacje artystyczne), które próbują przekazać obozowe doświadczenie kobiet już jako postpamięć, wyrażone językiem sztuki współczesnej - dodaje Barbara Czarnecka.
Wystawa zostanie udostępniona zwiedzającym od momentu otwarcia się instytucji kultury. Jej organizatorzy liczą, że stanie się to w grudniu. Na razie możliwe będą tylko wizyty online. Zainteresowani znajdą szczegóły na stronie www.kobietywlagrze.pl. Wystawa zaplanowana jest do końca kwietnia 2021 roku.
- Warto zwrócić uwagę, że w niezwykłej scenerii wystawy zostaną również przeprowadzone warsztaty edukacyjne skierowane przede wszystkim do młodego pokolenia - mówi menedżerka projektu Urszula Winiarska. - Zgłaszać się będą mogli wszyscy zainteresowani. Spotkania mogą rozpocząć się w styczniu - o ile pozwoli na to sytuacja epidemiologiczna. Uczestnicy warsztatów dowiedzą się wiele o kobiecych obozach koncentracyjnych, ich historii, organizacji. Piekło kobiet miało bowiem również swój administracyjny wymiar. Ale postaramy się również przekazać indywidualny, jak najbardziej osobisty wymiar tego tragicznego doświadczenia - dodaje.
Wystawa jest pomyślana jako mobilna, możliwa do ekspozycji w dowolnym miejscu. Wernisażem już jest zainteresowanych kilka polskich miast.
Twarzą plakatu informującego o projekcie jest podobizna Barbary Pietrzyk, 19-letniej więźniarki, na której w Ravensbruck dokonano operacji doświadczalnych (sześciokrotne łamanie kości nóg). Zmarła krótko po zakończeniu wojny.
