Jedwabne – marsz dla ofiar zbrodni niemieckich i rocznica mordu Żydów

Jak piszą organizatorzy, „Marsz dla Ofiar Niemieckich Zbrodni w Jedwabnem będzie to wydarzenie religijno-patriotyczne, które ma upamiętnić ofiary niemieckie z lasu przestrzelskiego koło Jedwabnego”. Marsz i modlitwę poprowadzi ks. Marcin Sobiech, proboszcz Parafii Trójcy Przenajświętszej w Burzynie.

Stowarzyszenie „Wizna 1939” od kilku lat prowadzi badania (także wykopaliskowe i ekshumacje) na terenie gminy Jedwabne. 

„Wykazały one ponad wszelką wątpliwość zbrodniczą działalność państwa niemieckiego i niemieckich żandarmów z posterunku w Jedwabnem. W tym dniu chcemy rozpocząć sztafetę pamięci i nieustającą modlitwę za ofiary z Jedwabnego” – piszą organizatorzy marszu.

Program marszu:
8.30 – złożenie kwiatów i zniczy na mogile polskich rodzin Mościckich i Bronakowskich, którzy zostali zamordowani przez niemieckich żandarmów w lesie przestrzelskim (cmentarz w Jedwabnem, główna aleja);
9.15 – zbiórka na rynku w Jedwabnem (przy namiocie Stowarzyszenia „Wizna 1939”);
9.30 – rozpoczęcie marszu do lasu przestrzelskiego (miejsce zbiorowego mordu na Polakach);
10.30 – zakończenie marszu

„W dniach 15-16 października 2022 r. Stowarzyszenie „Wizna 1939” prowadziło w lesie przestrzelskim koło Jedwabnego poszukiwania ofiar zbrodni niemieckich z okresu wojny. W wyniku badań odkryto i ekshumowano szczątki jedenastu cywilnych ofiar niemieckich żandarmów z posterunku w Jedwabnem. Ofiary miały skrępowane z tyłu ręce, uszkodzone czaszki i połamane kości. Wśród ofiar byli mężczyźni, kobiety oraz osoby w bardzo młodym wieku. 

10 lipca przypada także rocznica mordu na społeczności żydowskiej Jedwabnego w 1941 roku. Tego dnia przy pomniku na skraju miasta odbywają się uroczystości z udziałem przedstawicieli społeczności żydowskiej z Polski i świata. 

Zgodnie z konkluzją śledztwa prowadzonego w roku 2000 przez Instytut Pamięci Narodowej – 10 lipca 1941 w Jedwabnem dokonano mordu na miejscowych Żydach. Zginęło ich co najmniej 340. „Co do udziału polskich cywili w dokonaniu zbrodni, należy przyjąć, iż była to rola decydująca o zrealizowaniu zbrodniczego planu [...]. Zasadne jest przypisanie Niemcom, w ocenie prawnokarnej, sprawstwa sensu largo tej zbrodni. Wykonawcami zbrodni, jako sprawcy sensu stricto, byli polscy mieszkańcy Jedwabnego i okolic – mężczyźni, w liczbie co najmniej około 40” – to najważniejszy fragment konkluzji postępowania pionu śledczego IPN, który badał tragiczne wydarzenia z lipca 1941 r.