![[fot. Jan Szewczyk/Muzeum Pamięci Sybiru]](/assets/lib/resized/66824/1280x720.jpg)
Organizatorem konferencji i ceremonii wręczenia nagród było Europejskie Forum Muzeów (EMF), a gospodarzem Muzeum Pamięci Sybiru, laureat Nagrody Muzealnej Rady Europy 2024.
Konferencja EMYA, która odbywała się w dniach 21-24 maja w Białymstoku, to był czas pełen inspirujących spotkań muzealników z całej Europy i okazja do wymiany doświadczeń.
– Jesteśmy tu dzięki Muzeum Pamięci Sybiru, które z wielką wrażliwością, ale też stanowczością mówi o doświadczeniu deportacji, pamięci i tożsamości. To właśnie dowodzi temu, że współczesne muzea nie są tylko strażnikami przeszłości, są uczestnikami dialogu o przyszłości. Rola muzeów jest szczególnie ważna we współczesnym świecie. Tegoroczne nominacje dowodzą, że muzeum jest miejscem, które buduje naszą tożsamość, tworzy kulturę, nie wyklucza, ale zaprasza i nie dzieli, a łączy. To wielki zaszczyt i odpowiedzialność móc gościć dzisiaj Państwa w tym miejscu – mówiła w trakcie ceremonii EMYA2025, Hanna Wróblewska, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
– Przez te kilka dni Białystok stał się stolicą polskiego, europejskiego, a być może też światowego muzealnictwa. Miasto było gospodarzem konferencji, która była okazją do wymiany wiedzy, nawiązywania kontaktów i prawdopodobnie wielu zakulisowych spotkań. Mam nadzieję, że to wydarzenie przyniesie owoce i konkretne korzyści – podkreślał Tadeusz Truskolaski, prezydent Białegostoku.
Wydarzenie rozpoczęło się Dniem Muzeum Pamięci Sybiru, podczas którego uczestnicy i uczestniczki mieli okazję nie tylko zwiedzić wystawę stałą w towarzystwie przewodnika oraz Sybiraków i Sybiraczek, lecz także wziąć udział w warsztatach poświęconych m.in. współpracy międzynarodowej, komunikacji i marketingowi oraz działalności naukowej.
Kolejne dni upłynęły pod znakiem konferencji, której tegoroczne hasło przewodnie brzmiało „Wspólne działania na rzecz pamięci i solidarności”. Od 22 do 24 maja uczestnicy i uczestniczki prezentowali swoje muzea na scenie Opery i Filharmonii Podlaskiej, a wydarzeniu towarzyszyła licznie zgromadzona, zaangażowana publiczność.
– Temat tegorocznej konferencji „Wspólne Działania na Rzecz Pamięci i Solidarności” podkreśla znaczenie muzeów jako platformy do budowania i wzmocnienia uczestnictwa w kulturze, sprawiedliwości społecznej i demokracji. Podczas konferencji mieliśmy okazję wysłuchać świetnych mówców, którzy wspominali nie tylko o roli pamięci w dzisiejszym świecie, ale również jak ważne są wspólne działania w muzealnictwie – mówił Hans Looijen, p.o. przewodniczącego Rady Nadzorczej Europejskiego Forum Muzeów.
W sobotę, 24 maja, podczas uroczystej gali poznaliśmy zwycięzcę nagrody Europejskiego Muzeum Roku 2025 oraz laureatów pozostałych kategorii.
POZNAJMY NAGRODZONYCH!
Manchester Museum, laureat nagrody Europejskiego Muzeum Roku 2025, po modernizacji stało się bardziej dostępne i zyskało nowe przestrzenie sprzyjające relacjom z lokalną społecznością oraz dialogowi międzykulturowemu. Instytucja odważnie zrewidowała swoją misję, konfrontując się z własną historią i redefiniując rolę zbiorów oraz programów publicznych. Jako muzeum uniwersyteckie prowadzi badania i angażuje się w działania na rzecz sprawiedliwości społecznej. Szczególne uznanie budzi podejście oparte na współpracy z różnorodnymi grupami społecznymi, dzięki czemu narracje są wielogłosowe, inkluzywne i autentyczne.
Poza głównym laureatem, w sobotni wieczór, poznaliśmy także zdobywców nagród w pozostałych pięciu kategoriach.
Nagrodę Muzealną Rady Europy – za promowanie dialogu międzykulturowego i działania na rzecz ochrony praw człowieka – otrzymało Euskararen Etxea, the House of the Basque Language. Ceremonia wręczenia tej przyznanej przez Komisję Kultury Zgromadzenia Parlamentarnego nagrody, odbyła się 7 kwietnia 2025 r. w Palais de l'Europe w Strasburgu.
Muzeum Euskararen Etxea poświęcone jest niematerialnemu dziedzictwu języka baskijskiego. Instytucja umożliwia poznanie jego znaczenia, ewolucji oraz roli, jaką odgrywa w kształtowaniu tożsamości i wspólnoty. Euskararen Etxea dba o dostępność, oferując swoje treści w języku baskijskim, hiszpańskim, francuskim i angielskim. To wielojęzyczne podejście nie tylko zapewnia, że różnorodna publiczność może zaangażować się w wystawę, ale także podkreśla wzajemne powiązania między europejskimi językami i kulturami. Centrum zachęca odwiedzających do odkrywania podobieństw i wzajemnych wpływów między językami, zapewniając głębsze zrozumienie europejskiej różnorodności językowej.
Nagrodę Kennetha Hudsona – za instytucjonalną odwagę i uczciwość zawodową – przyznano Nini Sanadiradze, byłej dyrektor generalnej Związku Muzeów Tbilisi.
Nini Sanadiradze wykazała się niezłomnym zaangażowaniem w obronę zasad demokracji. Jej przywództwo stanowi wyraz odporności i dążenia do sprawiedliwości społecznej, a także konsekwentnej pracy na rzecz tworzenia przestrzeni sprzyjającej integracji społecznej. Jej odwaga inspiruje muzealników na całym świecie, przypominając o fundamentalnej roli muzeów w obronie demokracji, praw człowieka i wartości społecznych w coraz bardziej wymagającym globalnym kontekście.
Nagroda Muzeum Portimão – za wyjątkową gościnność, inkluzywność i budowanie poczucia przynależności – została przyznana Istanbul Museum of Modern Art (Stambuł, Turcja).
Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Stambule to przestrzeń refleksji i dialogu o zmieniającej się kulturze i społeczeństwie. Jego rozbudowana działalność edukacyjna, prowadzona m.in. z lokalnymi szkołami, świadczy o zaangażowaniu w budowanie społeczeństwa włączającego. Programy dotyczące równości płci, sprawczości, zrównoważonego rozwoju i kreatywności sprawiają, że każdy odwiedzający czuje się zauważony i mile widziany. Dzięki konsekwentnym działaniom na rzecz edukacji, dostępności i dialogu między sztuką lokalną a międzynarodową, muzeum odgrywa istotną rolę w życiu kulturalnym Stambułu.
Nagroda Silletto – za działania budujące zaangażowanie społeczności – trafiła do Alvor Lifeguard Interpretative Centre (CISA) (Portimão, Portugalia).
CISA to dynamiczne centrum życia społecznego, aktywnie wspierające i chroniące tradycyjne praktyki rybołówstwa. Dzięki możliwości współtworzenia wystaw, mieszkańcy odnajdują w muzeum odzwierciedlenie własnego życia, pracy i dziedzictwa. Instytucja ta stanowi doskonały przykład tego, jak muzea mogą pełnić rolę istotnych ośrodków zaangażowania społecznego oraz strażników kulturowej tożsamości.
Nagroda Muzeum Meyvaert – za działania na rzecz zrównoważonego rozwoju środowiskowego – powędrowała do MUZOO (La Chaux-de-Fonds, Szwajcaria).
MUZOO to nowatorska przestrzeń muzealna badająca relacje między człowiekiem a środowiskiem naturalnym. Wystawy – zarówno stałe, jak i czasowe – podejmują tematy bioróżnorodności i zrównoważonego rozwoju, oferując wyjątkowe doświadczenia dzięki bezpośredniemu kontaktowi ze zwierzętami. MUZOO zarządza miejskim parkiem i ogrodem zoologicznym, promując nowe podejście do dobrostanu zwierząt i angażując społeczność w opiekę nad lokalną fauną. Silne zaangażowanie w kwestie środowiskowe czyni instytucję ważnym partnerem organizacji zajmujących się ochroną przyrody i nauką obywatelską.
W sobotni wieczór ogłoszono również muzea, które otrzymały specjalne wyróżnienia. Są to:
• Museum Ovartaci (Aarhus, Dania)
• The Korsak’s Museum of Ukrainian Modern Art (Музей Сучасного Українського Мистецтва Корсаків (Łuck, Ukraina)
• İşbank Museum of Painting and Sculpture (Stambuł, Turcja)
• Magyar Zene Háza (Budapeszt, Węgry)
• Wien Museum (Wiedeń, Austria)
• Maria Callas Museum (Ateny, Grecja)
• Museum Arnhem (Arnhem, Holandia)
Wyróżnienia Specjalne otrzymują muzea, które w wybranych obszarach swojej działalności publicznej wprowadziły innowacyjne rozwiązania, stając się źródłem inspiracji oraz dobrych praktyk dla innych instytucji muzealnych w Europie.
EMYA2025 pokazała, że muzea w całej Europie łączy wspólna misja – pielęgnowanie pamięci, wspieranie wspólnot i odważne odpowiadanie na wyzwania współczesności.
