Dywizja to w Wojsku Polskim podstawowy związek taktyczny różnych rodzajów sił zbrojnych składający się zazwyczaj z pułków lub brygad różnych rodzajów wojsk. Liczebność dywizji określa się na od 5 do 15 tysięcy żołnierzy. 1. Dywizja Piechoty Legionów będzie piątą dywizją w Wojsku Polskim. Od września 2022 roku pełnomocnikiem MON do spraw sformowania nowej, piątej dywizji zmechanizowanej jest gen. bryg. Norbert Iwanowski. W uzasadnieniu powołania gen. Iwanowskiego szef MON podkreślił, że 5. dywizja ma być zlokalizowana pomiędzy 16. a 18. dywizją, „oczywiście na wschód od Wisły. To jest teren przede wszystkim województwa podlaskiego, ale nie tylko”.
Nazwa 1. Dywizji Piechoty Legionów nawiązuje do 1. Dywizji Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego, jednostki piechoty Wojska Polskiego II RP utworzonej w 1919 roku. Jednostka pod dowództwem gen. Edwarda „Śmigłego” Rydza brała udział w wojnie polsko bolszewickiej W okresie II RP Dowództwo 1 DPLeg. i jej oddziały stacjonowały w Wilnie. W kampanii wrześniowej 1939 roku dywizja dowodzona przez gen. bryg. Wincentego Kowalskiego działała w składzie Grupy Operacyjnej „Wyszków” i walczyła z Niemcami do 15 września, gdy z powodu strat osobowych poniesionych w walkach, przestała istnieć.
Na stronie internetowej Ministerstwa Obrony Narodowej znajdujemy uzasadnienie potrzeby sformowania nowej dywizji.
„We wrześniu 2022 roku, wicepremier i minister obrony narodowej podjął decyzję o powołaniu pełnomocnika MON ds. sformowania nowego - piątego związku taktycznego Wojska Polskiego - 1 Dywizji Piechoty Legionów. Nowa dywizja swoim zasięgiem obejmie obszar znajdujący się pomiędzy terenem odpowiedzialności 16. i 18. Dywizji Zmechanizowanej. W październiku 2022 roku w Ciechanowie wicepremier-minister obrony narodowej ogłosił powstanie nowego batalionu czołgów, który będzie częścią nowo formowanej dywizji, w tej miejscowości zostanie również ulokowane dowództwo dywizji.
Wnioski z przeprowadzonych ćwiczeń i symulacji doprowadziły do decyzji o formowaniu dywizji, która pod kątem struktury będzie podobna do funkcjonujących już 16. i 18. Dywizji Zmechanizowanej. Nowa dywizja zostanie wyposażona w najlepszy sprzęt wojskowy, którym już dysponuje Wojsko Polskie oraz będzie niebawem pozyskany (czołgi K2, haubice K9, wóz bojowy AS 21 Redback, wyrzutnia Langusta i moździerz Rak). Pozwoli to skuteczniej odstraszać potencjalnego agresora i przygotować skuteczniejszą obronę w razie ataku. Nazwa nowej dywizji nawiązuje do historycznego związku taktycznego, który zapisał się najdłuższą walką o niepodległości Polski w okresie I i II wojny światowej.
Na zakończenie 2022 roku Wojsko Polskie liczyło 164 tysiące żołnierzy. MON konsekwentnie podejmuje działania zwiększenia liczby polskich żołnierzy poprzez m.in. uproszczoną rekrutację oraz rozszerzenie możliwości podjęcia służby np. w nowych formach jak Dobrowolna Zasadnicza Służba Wojskowa, do której w minionym roku zgłosiło się 16 tysięcy ochotników.”
Czy siedzibą dowództwa 1. Dywizji Piechoty Legionów – nowej dywizji Wojska Polskiego będzie Białystok czy – jak wcześniej zapowiadano – Ciechanów – dowiemy się zapewne podczas poniedziałkowego wystąpienia wicepremiera Mariusza Błaszczaka.