Najwyższa Izba Kontroli sporządziła raport dotyczący ciężaru tornistrów i plecaków dziecięcych. Badania przeprowadzono w różnych rejonach Polski. Wyniki wykazały, że zalecany ciężar plecaka (czyli 10 proc. masy ciała ucznia) przekroczyła niemal połowa ważonych tornistrów - wynika z raportu NIK o warunkach i higienie w szkołach publicznych, który poznała "Rzeczpospolita".
- Zbyt ciężkie plecaki szkolne negatywnie wpływają na postawę dzieci i młodzieży. Oczywiście z jednej strony wina leży po stronie systemu oświaty, który wymaga od młodych ludzi noszenia do szkoły wielu książek i pomocy dydaktycznych. Jednocześnie szwankuje organizacja wśród rodziców. Z systemem pewnie nie wygramy, ale nad organizacją można popracować. Czasem dzieci wypełniają plecaki stosem zupełnie niepotrzebnych przedmiotów, które dodatkowo zwiększają jego wagę - wyjaśnia lekarz Sławomir Borowik, specjalista ortopeda z poradni Humana Medica OMEDA.
Tak też okazało się podczas naszych badań. Postanowiliśmy sprawdzić, jak sytuacja przedstawia się w Białymstoku. Byliśmy z ręczną wagą w kilku szkołach podstawowych. Ważyliśmy plecaki najmłodszych uczniów szkół podstawowych z klas 1-3 oraz nieco starszych dzieci, uczniów klas 4-6.
Z przeprowadzonego przez nas ważenia i przeglądu plecaków wynika, że problem ciężaru plecaków zdarza się w każdej grupie wiekowej. Zdecydowanie mniej noszą na swoich barkach uczniowie klas 1-3 szkół podstawowych, jednak zdarzają się też i w tej grupie rekordziści. Średnia waga plecaka ucznia klas 1-3 wynosi 3,1 kg. Najlżejszy plecak, jaki spotkaliśmy, ważył 1,5 kg, natomiast najcięższy aż 6 kg. Badanie przeprowadzaliśmy w kilku szkołach i zaobserwowaliśmy zjawisko dużej rozbieżności wagowej dziecięcych plecaków. Różnica w wadze wynosiła od 2,5 kg nawet do 3,6 kg pomiędzy najcięższym a najlżejszym plecakiem dzieci uczących się w tej samej szkole i w tej samej klasie.
W klasach 4-6 plecaki są już cięższe, jednak zdarza się też i tak, że plecak ucznia starszej klasy, waży zdecydowanie mniej niż ucznia klas początkujących. Średnia waga plecaka ucznia klas 4-6 wyniosła 4,58 kg. Najlżejszym plecakiem okazał się ten, ważący 2,2 kg, najcięższy zaś osiągnął 7 kg. Rozbieżność wagowa plecaków należących do uczniów tej samej klasy sięgnęła nawet dwukrotności. W jednej klasie zważyliśmy plecaki, z których waga jednego wyniosła 3,5 kg a drugiego aż 7 kg.
- Dobrze byłoby oduczyć dzieci tego nawyku, ale i kontrolować, co wkłada do niego przed wyjściem do szkoły. Potrzebna jest też współpraca ze szkołą, która mogłaby zaowocować tym, że dzieci nie musiałyby wszystkich podręczników zabierać do domu - dodaje lekarz ortopeda Sławomir Borowik.
Zadziwiający jest także fakt, że waga plecaków dzieci mających w szkołach szafki jest podobna do wagi plecaków dzieci, które takich szafek w szkole nie mają.
Zarówno nauczyciele, jak i dyrekcja szkół - wszyscy zgodnie twierdzą, że dzieci noszą zbyt dużo niepotrzebnych przedmiotów w swoich plecakach. Oprócz niezbędnych książek, zeszytów i przyborów szkolnych w plecakach można znaleźć na przykład po dwa piórniki, sprzęt sportowy, kolekcjonerskie albumy z naklejkami lub kartami. Zdarzyło się nawet znaleźć trzydniowe jedzenie czy dwie butelki z piciem. To wszystko obciąża dziecięce plecaki. Przy zakupie plecaka czy tornistra szkolnego warto więc pomyśleć także o ciężarze samego plecaka. Bo są plecaki, które same w sobie są ciężkie. Niektóre posiadają dodatkowo kółka, co zwiększa ich wagę.
Ciężar plecaków, ale nie tylko on, pływa na kształtowanie się wad postawy wśród dzieci. Należy pamiętać także o symetrycznym pakowaniu i noszeniu plecaka na obu ramionach.
Warto też pomyśleć o sposobach eliminacji wad postawy. Jednym z nich jest gimnastyka śródlekcyjna.
- Wystarczyłoby kilka krótkich i prostych ćwiczeń, które pod okiem nauczycieli wykonywaliby uczniowie podczas przerw czy pod koniec każdej lekcji. Nauczyciele, ale też i rodzice, powinni więcej uwagi zwracać na to, w jakiej pozycji dzieci siedzą, jedzą, odrabiają lekcje, czytają książki, oglądają telewizję. Jeżeli wada postawy zostanie już stwierdzona, to należy znaleźć jej bezpośrednią przyczynę. Może to być zarówno ciężki tornister, jak też budowa anatomiczna. Bardzo często spotyka się u dzieci rosnących asymetrie kończyn dolnych. To również wpływa na skrzywienie kręgosłupa. Nie bez znaczenia na wady postawy jest także nadwaga u dzieci, która ma bardzo negatywny wpływ na układ kostny - podpowiada Sławomir Borowik.
