"Ballady i romanse" to zbiór poezji, który uważa się za manifest polskiego romantyzmu, a jego publikację za początek tej epoki w literaturze i sztuce. Dzieło po raz pierwszy zostało wydane dwieście lat temu w Wilnie, a dla uczczenia tego jubileuszu rok 2022 Sejm RP ogłosił Rokiem Romantyzmu Polskiego.
- Dzieło Adama Mickiewicza jest niełatwym tekstem, bardzo mądrym, takim, które odbiło się w literaturze dużym echem. Wydarzenie jest dobrą okazją, żeby propagować czytelnictwo, zachęcać, do tego żebyście skorzystali Państwo ze zbiorów w naszych instytucjach kultury. W dzisiejszej erze Internetu powinniśmy dbać i szanować dobrą książkę - mówił Artur Kosicki, marszałek województwa podlaskiego.
Do wspólnego czytania zachęcała też Beata Zadykowicz, dyrektor Książnicy Podlaskiej:
- W tym roku czytamy cudowne teksty, gdzie bohaterowie osadzeni są w pięknej naturze. Opowiadają nam o swoim życiu, a my czasem widzimy tam samych siebie. To teksty z przesłaniem, to teksty dla każdego czytelnika. Mickiewicz nie jest taki straszny - podkreśliła.
Do czytania "Ballad..." zaproszono też m.in. metropolitę białostockiego ks. abp. Józefa Guzdka, który wraz z przedstawicielem kurii prawosławnej ks. Mateuszem Kiczko przypomnieli „Świteź”. Wojewoda Bohdan Paszkowski zaprezentował „Trzech Budrysów”, a „Romantyczność” - dyrektor Książnicy Podlaskiej Beata Zadykowicz. W wykonaniu przedstawicieli podlaskich instytucji kultury i samorządowców można też było usłyszeć "To lubię!" , "Świteziankę", "Powrót taty" i wiele znanych utworów z pierwszego tomu wileńskich "Poezyj".
Podczas tegorocznej edycji Narodowego Czytania zaprezentowano również esperancko-polskie wydanie "Ballad i romansów", a ich fragment odczytał Przemysław Wierzbowski - prezes Białostockiego Towarzystwa Esperantystów. Reżyserią wydarzenia zajęła się białostocka aktorka Justyna Godlewska-Kruczkowska, a jego oprawą muzyczną Julia Kuzyka i Łukasz Bojaczuk.
Głównymi organizatorami wydarzenia są Samorząd Województwa Podlaskiego i Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku. A do akcji włączyły się również instytucje wojewódzkie: Opera i Filharmonia Podlaska – Europejskie Centrum Sztuki im. Stanisława Moniuszki, Teatr Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku, Podlaskie Muzeum Kultury Ludowej, Podlaski Instytut Kultury, Muzeum Podlaskie w Białymstoku, Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu oraz Centrum Edukacji Nauczycieli w Białymstoku.
Narodowe Czytanie organizowane jest przez Prezydenta RP od 2012 r. Zostało zainicjowane wspólną lekturą "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza. Podczas kolejnych edycji czytano m.in. dzieła Aleksandra Fredry, "Lalkę" Bolesława Prusa, fragmenty "Trylogii" Henryka Sienkiewicza czy "Wesele" Stanisława Wyspiańskiego. W ubiegłym roku "bohaterem" wydarzenia był dramat Gabrieli Zapolskiej "Moralność Pani Dulskiej".