- Przestać bać się badać - to jest coś, co jest bardzo istotne w naszej rozmowie. Jesteśmy w XXI wieku i rzecz ciekawa, Polki zrozumiały konieczność badań, ale ciągle nie pojawiają się tak, jakbyśmy my lekarze ginekolodzy-onkolodzy chcieli. Uczestnictwo w programach profilaktycznych to tylko 14%, to jest praktycznie nic. Tu w Uniwersyteckim Centrum Onkologii zaczynają nas odwiedzać coraz młodsze panie, ale nie jako odwiedzające swoje chore mamy, tylko jako pacjentki. Czyli ta profilaktyka szeroko pojęta, nie tylko w raku szyjki macicy, ale w całym postępowaniu związanym z ginekologią onkologiczną, powinno i musi mieć miejsce - mówi w rozmowie z naszym portalem prof. Paweł Knapp z Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku.
Przełom w profilaktyce raka szyjki macicy - test HPV HR i cytologia na podłożu płynnym
- To tak naprawdę 10 minut, które każda kobieta raz do roku może sobie poświęcić. A teraz zmienił się algorytm działań profilaktycznych, jeśli chodzi o raka szyjki macicy, bo jest test, jakim jest cytologia płynna, która jest refundowana. Tylko gabinety, które posługują się cytologią płynną powinny uczestniczyć w programie badań profilaktycznych. A od kilku tygodni mamy dodatkowe obwieszczenie Ministerstwa Zdrowia: cytologia płynna plus ocena wirusologiczna, która również będzie refundowana - dodaje koordynator UCO.
- Lipiec 2025 roku to bardzo dobry miesiąc dla zdrowia wszystkich kobiet w Polsce. Wprowadzamy badanie na HPV HR, czyli test, który wykrywa wirusa brodawczaka ludzkiego, odpowiedzialnego za bardzo groźne nowotwory raka szyjki macicy, ale także nowotwory głowy i szyi. To badanie jest finansowane przez NFZ. W Polsce mamy dwie niezwykle ważne rzeczy dla profilaktyki raka szyjki macicy. Po pierwsze w profilaktyce pierwotnej mamy szczepienia dla dziewcząt i chłopców, między 9. a 14. rokiem życia - szczepienia, które młode pokolenia uwolnią od raka szyjki macicy, raka głowy, raka szyi, tych nowotworów, które są wywoływane właśnie przez ten wirus. Teraz mamy także niezwykle ważną rzecz w profilaktyce wtórnej - powiedziała minister zdrowia Izabela Leszczyna.
Do udziału w programie nie potrzeba skierowania. Wystarczy, że pacjentka zgłosi się do placówki, która wykonuje takie badania. Obecnie jest blisko 2700 miejsc w całej Polsce, które mają uprawnienia do realizacji Programu Profilaktyki Raka Szyjki Macicy - każda poradnia położniczo-ginekologiczna, która ma podpisaną umowę z NFZ oraz niektóre poradnie POZ. Program jest skierowany do kobiet w wieku 25-64 lata.
Badania HPV HR oraz cytologia na podłożu płynnym (LBC) są powszechnie stosowane w wielu krajach Europy i świata jako elementy nowoczesnych programów profilaktyki raka szyjki macicy.
Jak informuje Ministerstwo Zdrowia, przed wprowadzeniem testu HPV HR do „Programu profilaktyki raka szyjki macicy” w latach 2019-2023 został przeprowadzony pilotaż - do badania zrekrutowano łącznie 33 689 kobiet. Wykonał go Centralny Ośrodek Koordynujący funkcjonujący w NIO-PIB we współpracy z konsorcjantami (łącznie kilkadziesiąt ośrodków na terenie kraju).
Czy mamy profilaktykę raka jajnika? - Nie, nie mamy takiego testu. Musimy to wyraźnie powiedzieć. Badania wykonywane co rok, badanie ginekologiczne, badanie ultrasonograficzne - naprawdę może złapać na dość wczesnym etapie rozwijającą się chorobę. Tak, to prawda my znajdujemy raka jajnika zwykle w sposób zaawansowany. Jednak, jeśli mamy pewną powtarzalność testu jakim jest badanie ginekologiczne rozwinięte o USG, to jest szansa, jest duża szansa - zaznacza prof. Knapp.
To jeden z gorzej rokujących nowotworów, w początkowej fazie rozwija się bezobjawowo, zazwyczaj rozpoznaje się go w mocno zaawansowanym stadium. Niepokojący jest fakt, że rak jajnika dotyka stosunkowo młode kobiety, dlatego tak ważna jest profilaktyka ginekologiczna.
Przypomnijmy, że w 2020 r. Uniwersyteckie Centrum Onkologii otrzymało certyfikat ESGO (Europejskiego Towarzystwa Ginekologii Onkologicznej). Dzięki temu UCO stało się akredytowanym ośrodkiem leczenia zaawansowanego raka jajnika. Obecnie ośrodek czeka na reakredytację.
Światowy Dzień Ginekologii Onkologicznej w Białymstoku we wrześniu
- Przygotowujemy się bardzo intensywnie do tego. Planujemy końcówkę września, będziemy oczywiście potwierdzać te wszystkie terminy. Taką datą na razie jeszcze "roboczą" jest 25 września. Będę oczywiście wszystkie mieszkanki nie tylko Białegostoku, ale całego województwa informował o tym, dlatego że chcę przeprowadzić bardzo duża akcję związaną z Światowym Dniem Ginekologii Onkologicznej, ze wszystkimi możliwymi pomdiotami, które będą chciały się włączyć do tej akcji - zaznacza prof. Knapp.
