W nieludzki warunkach transportowano ich na nieludzką ziemię
W 2022 r. przypada 82. rocznica masowych deportacji Polaków na Sybir. Dokładnie 10 lutego 1940 r. władze Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich przeprowadziły pierwszą masową deportację obywateli II Rzeczypospolitej Polskiej w głąb państwa sowieckiego - północnej Rosji i zachodniej Syberii.
Wywieziono około 140 tys. obywateli polskich. Wielu umarło już w drodze, a tysiące nie wróciły do kraju. Wśród deportowanych były głównie rodziny wojskowych, urzędników, pracowników służby leśnej, a także kolei ze wschodnich obszarów przedwojennej Polski.
Wysiedlani mieszkańcy najczęściej byli zaskakiwani przez Sowietów w nocy lub o świcie. Nie mieli czasu na pakowanie, brali to, co na dany moment wydawało się im najpotrzebniejsze.
- Wśród tych przedmiotów znajdowały się na przykład bardzo ważne dla rodzin pamiątki religijne, również dokumenty czy też fotografie – wszystko to, co na obcej ziemi pozwalało im przetrwać - opowiedziała nam Katarzyna Śliwowska, kierownik Działu Zbiorów Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku.
Ludzi kierowano na dworzec kolejowy, na którym czekały na nich towarowe wagony, w których warunki urągały ludzkiej godności. Były przede wszystkim przepełnione i panował tam chłod. W dodatku, brak wody pitnej wpływał na liczne zgony, jeszcze w czasie trwającego wiele tygodni transportu.
Białystok pamięta
W ramach upamiętnienia 82. rocznicy pierwszej masowej deportacji obywateli polskich w głąb Związku Sowieckiego, Muzeum Pamięci Sybiru organizuje kilka wydarzeń.
- Zapraszamy mieszkańców naszego miasta, a także mieszkańców pobliskich miejscowości do Muzeum 9 lutego, czyli w przeddzień pierwszej deportacji, na godz. 19.00. Zapalimy wówczas „Światło Pamięci”, na dokładnie tych torach, po których odprawiane były pociągi na Wschód. Natomiast 12 lutego o godz. 17.00 zaczynamy 4. Bieg Pamięci Sybiru - mówi prof. dr hab. Wojciech Śleszyński, dyrektor Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku.
9 lutego (o godzinie 17.00) Muzeum zaprasza też do oglądania transmisji spotkania inaugurującego Muzealną Pracownię Doświadczeń Granicznych „Dusza Sybiru”. Tworzą ją Muzeum Pamięci Sybiru we współpracy z prof. Krzysztofem Czyżewskim, założycielem Ośrodka „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów”.
