Rok „Trzynastki” i Bohaterów Getta

– Białostoczanin, harcerz, dzielny żołnierz, którego odwaga czasami wręcz ocierała się o brawurę – mówił o proponowanym patronie roku „Trzynastce” radny Paweł Myszkowski (PiS), który był w swoim klubie głównym orędownikiem tego bohatera.

W marcu przyszłego roku przypada setna rocznica urodzin „Trzynastki”. Podporucznik Zbigniew Rećko ps. Trzynastka (1923-1946) w 1942 roku przeprowadził akcję wyprowadzenia z białostockiego aresztu gestapo trzech członków sztabu i łączniczki okręgu Białystok AK (pracował wówczas jako tłumacz w siedzibie gestapo przy obecnej ulicy Sienkiewicza). W ocenie historyków IPN była to najważniejsza akcja przeprowadzona przez podziemie niepodległościowe na Białostocczyźnie podczas okupacji niemieckiej i jedna najbardziej spektakularnych akcji podziemia w kraju w czasie II wojny światowej.

Zbigniew Rećko zginął w 1946 roku w walce z plutonem operacyjnym MO koło Wysokiego Mazowieckiego (Podlaskie). Jego grób znajduje się na cmentarzu parafialnym w Kobylinie-Borzymach. Radni chcą upamiętnić jego zasługi w walce o wolną i niepodległą Polskę. 

Z kolei w stanowisku dotyczącym upamiętnienia uczestników powstania w getcie radni przypominają, że 16 sierpnia 1943 roku wybuchło w białostockim getcie powstanie. Było reakcją na plany niemieckie ostatecznej likwidacji białostockich Żydów. Według historyków, był to drugi co do wielkości (po getcie w Warszawie) zryw ludności żydowskiej przeciw Niemcom. Większość bojowników zginęła w walce, przywódcy powstania odebrali sobie życie.

„W nierównej walce powstańcy potrafili zachować i pozostawić jako nasze dziedzictwo opowieść o bohaterstwie, o humanistycznych wartościach, o wielokulturowej i wielowyznaniowej tożsamości, które przetrwały czas zagłady. W roku 2023 mija 80 lat od tych wydarzeń” – czytamy w uchwalonym przez radnych stanowisku.

W głosowaniach nad podjęciem uchwały o patronach roku nikt z radnych nie był przeciw, ale w sumie pięcioro radnych – biorących udział w tej sesji – nie oddało głosów. Nieobecny na całej sesji radny Mateusz Sawicki (PiS). W głosowaniu nad kandydaturą Zbigniewa Rećki „Trzynastki” nie oddali głosów radni Forum Mniejszości Podlasia – Ksenia Juchimowicz, Joanna Misiuk, Stefan Nikiciuk – oraz radna KO Katarzyna Kisielewska-Martyniuk. W głosowaniu nad „powstańcami z getta” swojego głosu nie oddała radna Agnieszka Rzeszewska z PiS.