Nowy zabytek w naszym województwie

Decyzją Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Adama Musiuka, do rejestru zabytków województwa podlaskiego wpisany został nagrobek Emilji z Kobylskich Smorczewskiej oraz jej córki Walentyny, znajdujący się na cmentarzu przykościelnym w Winnej-Poświętnej.

Nagrobek wykonany w stylu klasycystycznym, powstały po 1849 roku, ma formę steli zwieńczonej akroterionami. To dzieło cechuje wysoki poziom artystyczny – od precyzyjnie opracowanego kamienia, przez dekoracyjne liternictwo, aż po scenę figuralną, która przyciąga uwagę i skłania do refleksji.
Kluczowym elementem jest płaskorzeźba przedstawiająca uścisk dłoni – symbol miłości, wierności i ponownego spotkania po śmierci. Ten motyw, rzadko dziś spotykany, ma głębokie znaczenie w sztuce sepulkralnej. Może oznaczać zarówno zetknięcie się dwóch istot – boskiej i ziemskiej – jak i pożegnanie oraz nadzieję na wieczne zjednoczenie.

Na nagrobku widnieją herby Kościesza (ród Kobylskich) oraz Rawicz (ród Smorczewskich), co podkreśla znaczenie i status społeczny rodziny. Zarówno kunszt wykonania, jak i materiał, z którego został wykonany, mogą sugerować, że Emilja i jej mąż Kajetan Smorczewski należeli do osób majętnych i wpływowych w swoich czasach.

– Wpisanie nagrobka do rejestru zabytków to nie tylko akt ochrony prawnej, ale również uznanie jego wartości historycznej, artystycznej i naukowej. Jego wyjątkowość polega nie tylko na formie i detalach wykonania, lecz także na kontekście historycznym – jest bowiem częścią większej opowieści o miejscowości, parafii i dawnych mieszkańcach tego regionu – dodaje Adam Musiuk, Podlaski Wojewódzki Konserwator Zabytków.