Międzynarodowa konferencja na temat Kodeksu Supraskiego

Uroczystość rozpoczęła się wystąpieniem trzech chórów: Armonia, Katapetasma i FILI. Artyści wykonali utwory z płyty „Muzyczny Kodeks Supraski” nagranej w ramach obchodów Roku Kodeksu Supraskiego. Gospodarz wydarzenia, abp białostocki i gdański Jakub rozpoczynając spotkanie, przywołał zdarzenie sprzed lat, które było inspiracją do upowszechnienia Kodeksu Supraskiego.

– Przed laty na jednym z podlaskich portali przeczytałem felieton Wojciecha Mojsaka dotyczący Kodeksu Supraskiego. Autor zatytułował swój tekst następująco: „Światowej sławy zabytek pochodzi z Supraśla. Codex Suprasliensis jest na liście UNESCO, ale na Podlasiu niemal nikt go nie zna”. Po pięciu latach od tego artykułu nadarzyła się dobra okazja, by przypomnieć o słynnym manuskrypcie i przedstawić jego historię – mówił duchowny.

Ta okazja to potrójna rocznica, w 2023 roku mija bowiem 1000 lat od powstania Kodeksu, 500 lat, od kiedy znalazł się w nieznanych bliżej okolicznościach w monastyrze supraskim i wreszcie 200 lat, od kiedy podchodzący z Wólki Wygonowskiej ks. prof. Michał Bobrowski odnalazł go w supraskim klasztorze.  

Aby przywrócić pamięć o bezcennym zabytku, abp Jakub zwrócił się do władz samorządu województwa z wnioskiem o ustanowienie roku 2023 Rokiem Kodeksu Supraskiego. Sejmik decyzję o tym patronacie przyjął w listopadzie ubiegłego roku.

Marszałek Artur Kosicki podziękował arcybiskupowi za tę inicjatywę. – Kodeks Supraski jest jednym z najcenniejszych dokumentów w historii świata, podejmując decyzję o ustanowieniu roku trzech wielkich rocznic Rokiem Kodeksu Supraskiego, chcieliśmy rozpropagować wiedzę na temat tego jakże ważnego zabytku piśmiennictwa, który od 2007 roku jest wpisany na listę „Pamięci świata” UNESCO – mówił. – Ten niezwykły zabytek bardzo pięknie wpisuje się w naszą historię, stanowi świadectwo wielokulturowości tej ziemi – dodał i przypomniał, że zwieńczeniem tegorocznych obchodów będzie pierwsze tłumaczenie Kodeksu Supraskiego na język polski.

W grudniu księga ukaże się po raz pierwszy w przekładzie na język nowożytny. Wyda ją Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego.

– Podjęliśmy szereg działań, aby wiedza o Kodeksie Supraskim była coraz większa. Oprócz przekładu i wydania księgi przygotowaliśmy także książeczkę o manuskrypcie skierowaną do dzieci, a także trzy rzeźby nawiązujące do supraskiego manuskryptu. Pierwsza z nich w sobotę będzie miała swoją premierę – podkreślał Artur Kosicki i zaznaczył, że ogromny udział w przedsięwzięciu mieli radni wojewódzcy Mikołaj Janowski i SławomirNazaruk. 

Współorganizatorem konferencji w ramach obchodów Roku Kodeksu Supraskiego jest Ambasada Republiki Bułgarii w Rzeczpospolitej Polskiej. Bo to właśnie z Bałkanów Kodeks do Supraśla trafił.

Ambasador Margarita Ganewa nie kryła satysfakcji, że Kodeks i jego niezwykła historia zyskują coraz większy rozgłos.

– Jesteśmy to winni nie tylko naszym przodkom, ale przyszłym pokoleniom – mówiła ambasador i przekazała podziękowania prezydentowi Andrzejowi Dudzie za objęcie patronatem wydarzeń poświęconych Kodeksowi Supraskiemu.

W inauguracji Międzynarodoej Konferencji w ramach obchodów Roku Kodeksu Supraskiego wzięli udział m.in.: duchowni kościoła katolickiego z metropolitą białostockim abp. Józefem Guzdkiem na czele, duchowni cerkwi prawosławnej w Polsce i w Bułgarii, a także europoseł Krzysztof Jurgiel, wiceminister edukacji i nauki Dariusz Piontkowski, wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski, senator Mariusz Gromko, samorządowcy, przedstawiciele świata kultury i nauki oraz Konsul Honorowy Republiki Bułgarii Witold Karczewski. Obecny był także prof. Aleksander Naumow, wybitny slawista, znawca Kodeksu Supraskiego. 

Podczas kilkudniowego sympozjum zaplanowano wystąpienia wielu naukowców: filologów, teologów, historyków sztuki, duchownych z polski i zagranicy. Przed Akademią Supraską zostanie także odsłonięty jeden z trzech pomników poświęconych Kodeksowi - rzeźba obrazują pulpit z rozłożoną na nim księgą i tablica pamiątkowa. W regionie staną jeszcze dwa inne takie pomniki: w Wółce Wygonowskiej (miejscu urodzenia ks. prof. Michała Bobrowskiego) i w Białymstoku.

Wydarzenie organizowane jest przez Województwo Podlaskie, Prawosławną Diecezję Białostocko-Gdańską, Prawosławny Monaster Zwiastowania NMP w Supraślu, Ambasadę Republiki Bułgarii w Polsce, Konsula Honorowego Republiki Bułgarii w Białymstoku, Bułgarską Akademię Nauk, Fundację „Oikonomos”/Akademię Supraską, Katedrę Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku oraz Pax Byzantina Slava.

Kodeks Supraski to największy objętościowo pomnik piśmiennictwa pisany cyrylicą.  Część księgi znajdująca się w Polsce jest zbiorem żywotów świętych i kazań na marzec. A że w marcu często przypada Wielkanoc, więc są tam też m.in. kazania na Wielki Tydzień i na inne stałe w kalendarzu liturgicznym święta.

Wartość naukowa Kodeksu polega na tym, że był on i jest najwcześniejszym oraz najważniejszym źródłem staro-cerkiewno-słowiańskiego języka. To jeden z najcenniejszych dokumentów historii ludzkości, jedyny na świecie tak obszerny zabytek wczesnego chrześcijańskiego piśmiennictwa słowiańskiego, ściśle związany z tradycją świętych Cyryla i Metodego, uznanych przez Św. Jana Pawła II współpatronami Europy. W każdym uniwersytecie Kodeks jest podstawą do studiów filologicznych, rozsławiając imię Supraśla i wskazując na wielki wpływ polskiej myśli naukowej w dziedzinie humanistyki. W 2007 r. zabytek wpisano na prestiżową listę „Pamięci świata” UNESCO. Jest on na tej liście jednym z niewielu dzieł z Polski, obok m.in. rękopisów Fryderyka Chopina.

Wydarzenie odbywa się pod patronatem honorowym prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy.

Źródło: UMWP – Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego