Miasto Białystok prowadzi aktualnie siedem placówek opiekuńczo-wychowawczych (dawniej "Domy Dziecka"), w których przebywa łącznie 81 dzieci. Każda z nich jest przeznaczona na pobyt 14 dzieci.
- Prowadzone przez nas małe, czternastoosobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze łączą zadania interwencyjne i socjalizacyjne. Oznacza to w praktyce, że pracownicy otaczają opieką dziecko przywiezione o każdej porze dnia i nocy - zapewniają odzież, miejsce do spania, karmią i... przytulają - mówi powiedział prezydent Tadeusz Truskolaski. Dzieci to miejsce, w którym z winy dorosłych się znalazły, mogą traktować nie jak instytucję, a jak namiastkę prawdziwego domu.
Takim domem stała się zrewitalizowana kamienica przy ulicy Ciepłej 4, do której 29 stycznia 2021 roku przeprowadziła się Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza im. dr I. Białówny, dotychczas kojarzona z adresem 11 Listopada 6.
W domu przy Ciepłej mieszka aktualnie 12 dzieci, czworo chodzi do przedszkola, pozostałe uczą się w szkole podstawowej. Dzieci przebywające w placówce mają zapewnione warunki zbliżone do warunków domowych. Są to dobrze wyposażone pokoje, pracownie dydaktyczne i specjalistyczne, w których prowadzone są zajęcia terapii pedagogicznej, arteterapii oraz zajęcia plastyczne. Wychowankowie mieszkają w maksymalnie dwuosobowych pokojach, wyposażonych w komputery i telewizory. Do dyspozycji mają bawialnię, w której można prowadzić zajęcia korekcyjne i inne doskonalące ich umiejętności. Dziećmi opiekuje się 6 wychowawców, jest też pielęgniarka, dwie kucharki, pedagog i pracownik socjalny oraz koordynator zarządzający domem. Dzieci mówią, że robi się domowo. Nawet te, które prawdziwego domu nigdy nie miały.
Zabytkowa kamienica przy ulicy Ciepłej wybudowana została w 1897 roku. Jest murowanym, niepodpiwniczonym, trzykondygnacyjnym budynkiem o powierzchni użytkowej ok. 460 mkw. Podczas remontu między innymi wzmocniono i zaizolowano w nim fundamenty, wybudowano nową klatkę schodową, wymieniono więźbę i pokrycie dachowe, stolarkę okienną i drzwiową. Elewacja została zakonserwowana (piaskowanie, uzupełnienie ubytków). Zamontowano też instalację fotowoltaiczną. Teren wokół budynku został ogrodzony i zagospodarowany. Powstały nowe nawierzchnie utwardzone, elementy małej architektury, plac zabaw. Pojawiły się też nowe nasadzenia. Wyremontowano także znajdujący się na tym terenie budynek gospodarczy. Inwestycja trwała 2 lata. Koszt remontu wyniósł ok. 3,6 mln zł.
Już wkrótce na potrzeby dzieci potrzebujących pieczy zastępczej przekazany zostanie kolejny remontowany budynek w innej części miasta. Kamienica przy ulicy Sukiennej 5 wybudowana w 1850 roku, ujęta jest w ewidencji zabytków. Jest murowanym, niepodpiwniczony, trzykondygnacyjny budynkiem o powierzchni użytkowej ok. 500 mkw. Remont rozpoczął się w listopadzie 2018 r., a zakończy w kwietniu 2021 r. Koszt to ok. 4 mln zł. Do objętej programem rewitalizacji kamienicy przy ulicy Sukiennej 5 przeniesiona zostanie Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza "Jedynka" w Białymstoku, która aktualnie mieści się przy ulicy Słonimskiej 8.
Zgodnie z przepisami ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej dzieci, którymi z różnych powodów nie może, czy nie jest w stanie zaopiekować się rodzina biologiczna, objęte są rodzinną lub instytucjonalną pieczą zastępczą. Instytucjonalną pieczą zastępczą są prowadzone przez Miasto placówki opiekuńczo-wychowawcze. Formami rodzinnej pieczy zastępczej są: rodzina zastępcza spokrewniona, niezawodowa lub zawodowa, w tym pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna oraz rodzinne domy dziecka.
W Białymstoku funkcjonuje 141 rodzin zastępczych spokrewnionych, 39 rodzin zastępczych niezawodowych, 10 rodzin zastępczych zawodowych, w tym 2 pogotowia rodzinne i 2 rodziny zastępcze zawodowe specjalistyczne, 4 rodzinne domy dziecka oraz jedna placówka opiekuńczo-wychowawcza typu rodzinnego. Łącznie w rodzinnej pieczy zastępczej w 2020 roku przebywało 353 dzieci. 323 pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej realizowało indywidualny program usamodzielnienia. Pełnoletni wychowankowie pieczy zastępczej mogą liczyć na pomoc Miasta w znalezieniu mieszkania. Na początek mogą skorzystać z 5 treningowych mieszkań chronionych.
Od 1 stycznia 2021 r. cała administracja wspomagająca działalność domów skupia się w nowej jednostce organizacyjnej Miasta - Centrum Obsługi Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych ? mieszczącej się przy ulicy Orlej.
