Historia sybirackiej chusty

Zbiory Muzeum Pamięci Sybiru stale się powiększają. Swoją osobistą pamiątkę z czasów deportacji przekazała profesor Elżbieta Smułkowa - uznana slawinistka i białorutenistka, była pierwsza ambasador RP na Białorusi. Najnowszy eksponat to niezwykła chusta, która towarzyszyła pani Elżbiecie przez cały pobyt na Syberii, aż po powrót do kraju.

Prof. Elżbieta Smułkowa z jej sybiracką chustą /fot. J. Szewczyk MPS/

Prof. Elżbieta Smułkowa z jej sybiracką chustą /fot. J. Szewczyk MPS/

Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku ma już blisko sześć tysięcy eksponatów. Ciągle jedna przybywa eksponatów, które często są cennymi pamiątkami rodzinnymi. Każdy taki przedmiot ma w sobie opowieść o Syberii, która dzięki muzeum będzie przekazana następnym pokoleniom.

Historię nowego nabytku muzeum - chusty opowiada sama ofiarodawczyni. W maju 1941 r. 10-letnia wówczas Elżbieta wraz z matką i siostrą zostały zesłane w głąb tajgi syberyjskiej, do posiołka Ust'-Silga w obwodzie nowosybirskim. Ojca rodziny - Kazimierza Barana, związanego z Lasami Państwowymi we Lwowie - już rok wcześniej aresztowano. Jak się później okazało, został rozstrzelany przez NKWD w Katyniu. Rodzina dowiedziała się o tym dopiero w 1994 r., kiedy ogłoszono tzw. ukraińską listę katyńską.

W trakcie pobytu w Ust'-Silga Elżunia Baranówna opiekowała się niemowlęciem miejscowej felczerki, za co w ramach wynagrodzenia dostała dużą ilość puszystej, białej waty. Ponieważ mrozy były siarczyste (temperatura spadała do -45 stopni Celsjusza), a zabrana ze Lwowa odzież okazała się niewystarczająca, Elżbieta postanowiła zrobić z waty praktyczny użytek i wykonała ciepłą chustkę na głowę. 

Najpierw ręcznym wrzecionem uprzędła z waty nić, następnie skręcała dwie nitki na "włóczkę". Chustka została po bokach udekorowana koronkowym szlakiem, wykonanym szydełkiem. Matka postanowiła dodatkowo chustkę ozdobić - w rzeczach przywiezionych ze Lwowa znalazła niebieskie nici, z których naszyła na tej bieli błękitne kropki. 

Mimo że chustka szybko się sprała i zszarzała, towarzyszyła jej wykonawczyni przez cały pobyt na Syberii aż do powrotu do kraju.

Muzeum Pamięci Sybiru czeka na kolejne eksponaty i kolejne z nimi związane historie Sybiraków. Aby przekazać eksponat, czy podzielić się historią swoją bądź swojej rodziny należy się skontaktować z Działem Gromadzenia i Opracowywania Zbiorów Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku: telefonicznie +48-795-650-760 bądź mailowo k.sliwowska@sybir.bialystok.pl.

Zobacz również