Fotoplastykon w centrum miasta. Można obejrzeć zdjęcia Bolesława Augustisa

W stylowej drewnianej budce jest prezentowana wystawa "W mundurze, przy mundurze, za mundurem". Autorem zdjęć jest legendarny Bolesław Augustis. 

Odnalezione przypadkiem negatywy

– Bolesław Augustis (1912–1995) urodził się w Imperium Rosyjskim w polskiej rodzinie. W 1932 roku przyjechał wraz z rodzicami i rodzeństwem z Nowosybirska do Białegostoku. Początkowo pracował jako pomocnik fotografa Neuhüttlera przy Rynku Kościuszki, w 1935 roku otworzył własny zakład „Polonia Film” przy ul. Kilińskiego 12 (potem przy Kilińskiego 14). Jego specjalnością stały się tzw. „ulicówki” – pojedyncze i grupowe portrety przechodniów, wykonywane w centrum miasta. W latach 1935–1938 uwiecznił w ten sposób kilkadziesiąt tysięcy białostoczan. Na zdjęciach znalazły się też wydarzenia, wygląd ulic, detale architektoniczne, zwyczaje mieszkańców i ich stroje, w tym mundury, stanowiące element wspólny fotografii prezentowanych w fotoplastykonie – mówi Marcin Koziński z Muzeum Wojska w Białymstoku.

W 2004 roku, w starym budynku przy ulicy Bema w Białymstoku, odnaleziono przypadkiem negatywy z zakładu Bolesława Augustisa. Zbiór trafił do Grzegorza Dąbrowskiego, fotografa i popularyzatora fotografii w regionie, który systematycznie digitalizuje poszczególne klatki (w tej chwili jest ich już kilkanaście tysięcy) i udostępnia na stronie internetowej. Wspólnie ze Stowarzyszeniem Edukacji Kulturalnej Widok wydał także książki fotograficzne ze zdjęciami Augustisa i był kuratorem jego wystaw m.in. w Warszawie, Berlinie, Belgradzie i Trieście.

Przedwojenne 3D

Fotoplastykon stanął przy ul. Kilińskiego 7.

– Fotoplastykony to urządzenia konstruowane na przełomie XIX i XX wieku, służące do prezentacji zdjęć stereoskopowych. W obudowie automatu umiejscowione były wizjery do oglądania przesuwających się fotografii. Specyficzny układ pary obrazów dawał wrażenie głębi i trójwymiarowości. Przy dużej umowności tego sformułowania – możemy je nazwać przedwojennym 3D – wyjaśnia Mateusz Budzyński z Muzeum Wojska w Białymstoku.  

Fotoplastykon przygotowany został przez Muzeum Wojska w Białymstoku, we współpracy z Fundacją Koncept Kultura i Stowarzyszeniem Edukacji Kulturalnej Widok. Zadanie zrealizowano z budżetu Miasta Białegostoku. Ekspozytor ma być stałym elementem przestrzeni miejskiej.