Białostocki Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych organizuje Młodzież Wszechpolska. Zgromadzenie rozpocznie się o godzinie 17.00 przed kinem Ton na Rynku Kościuszki w Białymstoku.
Jak informują organizatorzy, zacznie się przemówieniami m.in. kombatanta ppor. Aleksandra Duchnowskiego ps. Zryw. Marsz planowo powinien ruszyć o godzinie 17.30. Następnym przystankiem będzie pomnik Armii Krajowej (ul. Kilińskiego), gdzie głos zabierze m.in. Robert Peciak przedstawiciel organizacji "Związek Podziemie" oraz Mieczysław Korzeniewski ze Związku Żołnierzy NSZ.
Białostocki Marsz pamięci Żołnierzy Wyklętych w 2019 roku /fot. archiwum Bia24/
Przy Podlaskim Urzędzie Wojewódzkim (ul. Mickiewicza), planowane jest wyświetlenie postaci związanych z prześladowaniem żołnierzy Podziemia Niepodległościowego. Następnie uczestnicy marszu przejdą obok pomnika Danuty Siedzikowny ps. Inka (park Planty), a marsz zakończy się modlitwą na Cmentarzu Wojskowym przy ulicy 11 Listopada.
Główne tegoroczne podlaskie wojewódzkie obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych odbędą się w Białymstoku i Ciechanowcu. Wojewoda Podlaski, Marszałek Województwa Podlaskiego, Dyrektor Oddziału IPN w Białymstoku, Dowódca 18. Białostockiego Pułku Rozpoznawczego, Starosta Wysokomazowiecki, Burmistrz Ciechanowca oraz Proboszcz Parafii pw. Trójcy Przenajświętszej w Ciechanowcu zapraszają wszystkich do udziału w uroczystościach w dniu 1 marca 2020 roku.
Obchody rozpoczną się o godz. 9:00 na Cmentarzu Wojskowym w Białymstoku, gdzie nastąpi uroczyste złożenie kwiatów, zostanie odczytany Apel Poległych oraz oddana będzie salwa honorowa.
W Ciechanowcu o godz. 14 rozpoczną się uroczystości pogrzebowe Zygmunta i Lucjana Marchelów.
O godzinie 14 rozpocznie się Msza Święta pod przewodnictwem biskupa drohiczyńskiego Piotra Sawczuka w kościele pw. Trójcy Przenajświętszej w Ciechanowcu.
Po mszy, ok. godz. 15 komuna uczestników przejdzie na cmentarz przy ul. Sienkiewicza, gdzie ok. godz. 15:45 rozpoczną się uroczystości pogrzebowe braci Zygmunta i Lucjana Marchelów.
Zygmunt i Lucjana Marchelowie należeli do konspiracyjnych organizacji niepodległościowych w tym do Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. 27 grudnia 1946 r. bracia Marchelowie wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Białymstoku, który jako Sąd Doraźny obradował na sesji wyjazdowej w Wojtkowicach Glinnie, zostali skazani na karę śmierci. Składowi sędziowskiemu przewodniczył ppłk. Włodzimierz Ostapowicz. Rozprawa na terenie rodzinnego gospodarstwa braci Marchelów rozpoczęła się o godz. 10:45. Uczestniczyło w niej w charakterze "widzów" ok. 500 osób doprowadzonych z okolicznych miejscowości. Tego samego dnia o godz. 13:10 wyrok wykonano.
Szczątki braci Marchelów odnalezione w 2017 roku /fot. IPN/
Zygmunt i Lucjan przed wykonaniem wyroku objęli się i podczas tego braterskiego pożegnania dowódca plutonu egzekucyjnego oddał w ich kierunku serię z pistoletu maszynowego. Objętych braci żołnierze Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego wrzucili na skrzynię samochodu ciężarowego i odwieźli do lasu, gdzie porzucili ich ciała nie wykopując mogiły. Po kilku tygodniach już na przełomie stycznia i lutego 1946 r. ciała zamordowanych odnalazła przypadkowo osoba przygotowująca drewno na opał. Znając historię publicznej rozprawy zawiadomiła ona rodzinę Marchelów. Odnalezione zamarznięte ciała nie dały się rozłączyć. Przygotowano więc drewnianą skrzynię - trumnę, w której umieszczono obu braci.
Braci pochowano w tajemnicy, w nieoznaczonym miejscu na cmentarzu parafialnym w Ciechanowcu. Prace poszukiwawcze umożliwiły ekshumację szczątków dopiero 15 września 2017 roku.
Zygmunt Marchel ps. Sternik, ur. 14 stycznia 1921 r. w Wojtkowicach Glinnie gm. Ciechanowiec, syn Bolesława i Stefanii z d. Marczuk. W czasie okupacji niemieckiej członek lokalnej siatki Narodowych Sił Zbrojnych. Podczas akcji "Burza" walczył w oddziale por. Franciszka Malinowskiego ps. Buksa. Od września 1945 r. w oddziale Narodowego Zjednoczenia Wojskowego ppor. Jana Boguszewskiego "Bitnego". Następnie od lutego 1946 w oddziale "Sikory", który funkcjonował w strukturach 3. Wileńskiej Brygady NZW kpt. Romualda Rajsa "Burego". W 1946 r. pełnił funkcję komendanta placówki w Wojtkowicach Glinnie. Aresztowany 25 grudnia 1946 r. w rodzinnej miejscowości.
Lucjan Marchel, ur. 9 stycznia 1926 r. w Wojtkowicach Glinnie gm. Ciechanowiec, syn Bolesława i Stefanii z d. Marczuk. W czasie okupacji niemieckiej członek lokalnej siatki Narodowych Sił Zbrojnych. Podczas akcji "Burza" walczył w oddziale ppor. Franciszka Malinowskiego ps. Buksa. Ranny trafił do szpitala w Brześciu. W 1945 r. przedostał się do rodzinnej miejscowości. Od marca 1946 r. w oddziale Narodowego Zjednoczenia Wojskowego dowodzonym przez "Sikorę" w strukturze 3.Wileńskiej Brygady NZW kpt. Romualda Rajsa "Burego". Aresztowany 21 grudnia 1946 r. w rodzinnej miejscowości.
Wieczorem w ramach obchodów wojewódzkich o godz. 18:00 w Operze i Filharmonii Podlaskiej - Europejskim Centrum Sztuki w Białymstoku (ul. Odeska 1) rozpocznie się koncert chóru VIVA Musica z Suwałk pod hasłem Psalmy dla Niezłomnych.
Wcześniej w Białymstoku w Parku Konstytucji 3 Maja - w południe wystartują uczestnicy VIII Biegu Tropem Wilczym. Bieg organizuje Polskie Stowarzyszenie Shindokai Karate. O godz. 11.40 - wspólna rozgrzewka, a o 13.00 - zamknięcie trasy. W biegu może wziąć udział 700 osób
Bieg Tropem Wilczym w 2019 roku /fot. archiwum Bia24/
W Goniądzu burmistrz miasta wraz z prezesem IPN organizują uroczystość odsłonięcia i poświęcenia tablicy upamiętniającej bohaterów Ziemi Goniądzkiej. Tablica upamiętnia Żołnierzy Wyklętych: mjr. Albina Potockiego, mjr. Mieczysława Potockiego i kpr. pchor. Dionizego Sosnowskiego
Program uroczystości:
12:00 - Msza św. w kościele pw. św. Agnieszki w Goniądzu w intencji bohaterów Ziemi Goniądzkiej
13:00 - przemarsz uczestników uroczystości do parku pod pomnik pamięci
13:10 - okolicznościowe przemówienia
13:30 - odsłonięcie i poświęcenie tablicy poświęconej bohaterom Ziemi Goniądzkiej pod pomnikiem pamięci
14:00 - VIII edycja biegu Pamięci Żołnierzy Wyklętych Wilczym Tropem ulicami Goniądza
14:30 - ciepły posiłek dla uczestników uroczystości
14:40 - spotkanie z rodzinami bohaterów Ziemi Goniądzkiej w Gminnym Ośrodku Kultury w Goniądzu
15:00 - filmy i reportaże o Żołnierzach Wyklętych oraz wykład Pawła Niziołka (IPN Białystok) "Cena wolności - dramatyczne losy patriotów: Albina Potockiego, Mieczysława Potockiego i Dionizego Sosnowskiego"
16:00 - poczęstunek dla zaproszonych gości.
Prezydent Białegostoku zaprasza wszystkich do udziału w miejskich uroczystościach, które odbędą się dziś o godz. 12.00, przed odsłoniętym dwa lata temu pomnikiem poświęconym bohaterskiej sanitariuszce Danucie Siedzikównie ps. Inka w Parku Planty, na Skwerze Lecha i Marii Kaczyńskich.
- Zapraszamy mieszkańców do wspólnego udziału w uroczystościach. Chcemy, aby pamięć o tych, którzy walczyli o wolną i niepodległą Polskę trwała wiecznie, aby o bohaterach tamtych czasów pamiętały kolejne pokolenia mieszkańców naszego miasta - powiedział zastępca prezydenta Białegostoku Rafał Rudnicki.
