- Wiadomo, że większość wystaw o Niepodległej będzie dotyczyła listopada i Piłsudskiego. A my chcieliśmy pokazać ziemie wschodnie II Rzeczypospolitej. Te, które pozostały poza granicami kraju, a które w naturalny sposób nasze muzeum interesują, bo stamtąd przede wszystkim wywożono Polaków na Sybir - mówi o idei wystawy dyrektor Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku dr Wojciech Śleszyński.
Wystawę "Niepodległa - ziemie wschodnie II Rzeczpospolitej" tworzą trzy pawilony, jakby sceny teatralne, których ściany wypełniają wielkie zdjęcia z lat międzywojennych przedstawiające wnętrza domów. Każdy pawilon odpowiada grupie społecznej zamieszkującej Kresy. Jest więc pawilon dworski, pawilon mieszczański, pawilon chłopski.
Zdjęcia pochodzą ze zbiorów muzeum oraz kolekcji prywatnej udostępnionej przez Janusza Władyczańskiego, potomka rodu ziemiańskiego. Zdjęcia wnętrz pałacowych przedstawiają dwór Władyczańskich. Zdjęcia w pawilonie mieszczańskim to przede wszystkim wnętrza białostockiego hotelu Ritz. Zdjęcia do pawilonu chłopskiego są z białostockiego Muzeum Kultury Ludowej.
Niezwykłość tej wystawy polega na tym, że w naturalnej wielkości wnętrzach obok fotografii są także prawdziwe przedmioty, w większości z czasów międzywojennych: krzesła, fotele, stolik, koryto czy beczka do ubijania masła. A całości dopełniają pracownicy muzeum ubrani w stroje takie, jak noszone wówczas. W żywym planie widzimy więc chłopa w stroju wiejskim, mieszczanki w hotelowych wnętrzach czy młodą damę zajmującą się robótkami ręcznymi.
- Pokazujemy tu świat, który odszedł, a był nieodłączną częścią obrazu Polski po odzyskaniu niepodległości. Chcemy pokazać jak najlepiej życie tych miejsc, klimat tego świata, dlatego pomyśleliśmy, że nie może tu zabraknąć żywych ludzi, takich, jak ci, którzy tu wtedy żyli. Stąd nasza inscenizacja - tłumaczy Monika Szarejko z Muzeum Pamięci Sybiru.
Wystawie "Niepodległa - ziemie wschodnie II Rzeczpospolitej" towarzyszy katalog w formie albumu. Znajdują się tam m.in. zdjęcia i pocztówki z kolekcji Muzeum Pamięci Sybiru ilustrujące proces budowania niepodległości na Kresach Wschodnich.
Wystawa mieści się na głównym placu Białegostoku, obok pomnika Józefa Piłsudskiego. Pracownicy muzeum zapraszają w weekendy, kiedy w pawilonach będą opowiadać o życiu mieszkańców tych stron w czasach międzywojennych.