Centrum Kultury Białoruskiej – po 30 latach starań

Propozycja powołania nowej placówki kultury wyszła od środowisk białoruskich w Podlaskiem. Pomysł nie jest nowy, mówił o tym przedstawiciel mniejszości białoruskiej prof. Oleg Łatyszonej podczas konferencji prasowej. 

– Idea powołania do życia Centrum Kultury Białoruskiej powstała w latach 90. poprzedniego wieku. Uderzaliśmy w tej sprawie co jakiś czas do różnych władz. Wreszcie sprawa ruszyła podczas wizyty prezydenta Andrzeja Dudy w Zaleszanach i Bielsku Podlaskim. Na spotkaniu z przedstawicielami mniejszości białoruskiej znowu zgłosiliśmy ten postulat. Pan marszałek życzliwie się do tego odniósł i zaczęliśmy działania organizacyjne – mówił prof. Oleg Łatyszonek.

W tym celu powołano związek stowarzyszeń pod nazwą Centrum Kultury Białoruskiej, w skład którego weszło 12 białoruskich organizacji, stowarzyszeń, fundacji z terenu województwa podlaskiego. W tej liczbie są także organizacje diaspory białoruskiej, skupiające Białorusinów, którzy wyemigrowali z Białorusi i zamieszkali w Polsce po roku 2020. Przewodniczącym tego związku został Oleg Łatyszonek. 

– Bardzo ważne, że marszałek przyznał nam „etaty”, bo to pozwoli, żeby wreszcie rozwojem kultury białoruskiej zajmowano się na poziomie instytucjonalnym – mówił prof. Łatyszonek. Jak dodał: „same organizacje pozarządowe nie są w stanie zapewnić takiego poziomu rozwoju kultury jak instytucje publiczne”. 

– Jako osoba odpowiedzialna w zarządzie województwa podlaskiego za kulturę oczywiście przychyliłem się do tej propozycji – mówił marszałek województwa dr Artur Kosicki. Poinformował, że w projekcie budżetu na 2024 rok jest zapisana tzw. rezerwa w wysokości 1,5 mln zł na funkcjonowanie CKB oraz kolejne 1,5 mln zł na przygotowanie budynku, w którym ta instytucja ma docelowo działać. Jak poinformował marszałek Kosicki, na razie, od 1 stycznia 2024 r., centrum będzie się mieścić w budynku urzędu marszałkowskiego przy ul. Kilińskiego 16 (budynek Loży Masońskiej, dawna siedziba Książnicy Podlaskiej). Projekt budżetu województwa będzie przedstawiony do zatwierdzenia radnym sejmiku na najbliższej sesji plenarnej. 

Jednym z inicjatorów i orędowników powstania CKB jest radny sejmiku Sławomir Nazaruk (dziś radny niezależny, wybrany z listy KO – Forum Mniejszości Podlasia). 

– Decyzja o utworzeniu CKB jest wynikiem dobrej współpracy w obecnej kadencji środowiska zarówno białoruskiego, jak i prawosławnego z marszałkiem i zarządem województwa. Cieszę się, że jako przedstawiciel tego środowiska w sejmiku mogłem dołożyć swoją cegiełkę do budowy centrum – mówił podczas konferencji prasowej radny sejmiku Sławomir Nazaruk.

Najważniejszym celem działalności CKB będzie rozwój i promocja kultury białoruskiej oraz integracja tej mniejszości poprzez wspieranie i prowadzenie działań na rzecz rozwoju kultury, oświaty, edukacji, nauki, samorządności i tożsamości mniejszości białoruskiej, stanowiącej w naszym regionie największą społeczność mniejszościową. CKB będzie organizowało m.in. koncerty, festiwale, warsztaty, seminaria, podejmowało działania popularyzujące język białoruski, kulturę oraz wiedzę na temat mniejszości białoruskiej.

– Mamy nadzieję, że to centrum będzie integrować także tę diasporę białoruską, która powstała po roku 2020 w związku z prześladowaniami reżimu Łukaszenki. Warto pamiętać, że w naszym województwie przybyszów z Białorusi jest więcej nawet niż uchodźców z Ukrainy – mówił Oleg Łatyszonek.

Jak poinformował marszałek Artur Kosicki, na wniosek mniejszości białoruskiej do czasu rozstrzygnięcia konkursu na dyrektora CKB, jego obowiązki będzie pełnić Anatol Wap.

– Dla nas najważniejszym zadaniem jest integracja nie tylko mniejszości białoruskiej, ale i całej społeczności białoruskiej, dlatego znaczną część działań będziemy prowadzić w terenie, często w małych miejscowościach i wsiach, we współpracy z samorządami gminnymi, powiatowymi, z placówkami kultury – podkreślił Anatol Wap. 

Ostateczna decyzja w sprawie powołania CKB należy do radnych sejmiku. Jak ocenił marszałek Kosicki, „radni na pewno zrozumieją potrzebę powołania tej instytucji”.