W województwie podlaskim działają cztery Centra Zdrowia Psychicznego, utworzone przez szpitale w: Grajewie, Hajnówce, Łomży i Szpital Psychiatryczny w Suwałkach. Pilotaż centrów jest realizowany od 1 lipca 2018 r. w ramach Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego i został przedłużony do końca grudnia 2022 r. Jego głównym zadaniem jest przeniesienie ciężaru opieki psychiatrycznej z zamkniętego szpitala psychiatrycznego (tzw. modelu izolacyjnego) do środowiska lokalnego. Pilotaż jest finansowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia, a jego prawidłową realizację nadzoruje i koordynuje Minister Zdrowia przy pomocy Biura ds. Pilotażu. Biorą w nim udział podmioty lecznicze zlokalizowane na terenie całego kraju, wytypowane przez Ministra Zdrowia.
Centra Zdrowia Psychicznego są odpowiedzialne za udzielanie wszystkim potrzebującym ze swojego rejonu kompleksowej pomocy psychiatrycznej - w warunkach stacjonarnych (psychiatrycznych, w miejscu udzielania pomocy doraźnej), dziennych (oddział dzienny psychiatryczny), ambulatoryjnych (porada lekarska, porada psychologiczna, sesje psychoterapii, wizyta domowa) oraz leczenia środowiskowego (domowego), w ramach której pacjent będzie mógł uzyskać poradę lekarza i psychologa, wizytę terapeuty środowiskowego czy sesję psychoterapii.
Gdy pacjent potrzebuje pilnej pomocy, powinna ona zostać mu udzielona w ciągu 72 godzin. Jeśli będzie szukał wsparcia w kryzysie psychicznym i zgłosi się do Centrum Zdrowia Psychicznego w regionie, w którym mieszka, nikt nie będzie mógł go odesłać. Centrum odpowiada za ogół populacji z danego obszaru - ma obejmować społeczność do ok. 150 tys. mieszkańców (czyli np. ludność powiatu). Jak podkreśla dyrektor Podlaskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ Maciej Bogdan Olesiński, zmiana sposobu realizacji opieki psychiatrycznej ma przeciwdziałać stygmatyzacji osób w kryzysie psychicznym i pomóc w uzyskaniu przez pacjenta kompleksowego wsparcia np. blisko miejsca zamieszkania, szkoły, miejsca pracy: - Głównym celem tego modelu opieki jest przywracanie osoby będącej w kryzysie psychicznym lub po jego przejściu do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Wykorzystywane są do tego różnorodne formy leczniczo-terapeutyczne, które są dobierane indywidualnie do potrzeb każdej osoby. Ideą Centrów Zdrowia Psychicznego jest odejście od modelu azylowego na rzecz opieki środowiskowej. To kompleksowa pomoc pacjentom na wszystkich szczeblach opieki psychiatrycznej, która pozwoli im powrócić do pełnienia ich codziennych ról społecznych, np. wykonywania pracy zawodowej.
W naszym regionie CZP są zlokalizowane w Sejnach, Bielsku Podlaskim, Augustowie, Grajewie, Hajnówce, Siemiatyczach, Łomży i Suwałkach. W każdej z tych lokalizacji funkcjonują poradnie zdrowia psychicznego, a w Augustowie, Grajewie, Hajnówce, Siemiatyczach, Łomży i Suwałkach działają także punkty zgłoszeniowo-koordynacyjne - to pierwsze miejsce, do którego trafiają pacjenci. Dyżurujący w takim punkcie pracownik, tzw. koordynator opieki, dokonuje oceny i ustala wstępny plan pomocy dla danej osoby. Takie punkty działają od poniedziałku do piątku (z wyjątkiem dni ustawowo wolnych od pracy) w godzinach 8:00-18:00. Gdy punkt jest nieczynny, pomoc można uzyskać na izbie przyjęć szpitala psychiatrycznego lub szpitala ogólnego z oddziałem psychiatrycznym. Lekarz jest dostępny całodobowo we wszystkie dni tygodnia. Taką pomoc można uzyskać również u lekarza nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej.
Maciej Bogdan Olesiński podkreśla, że do Centrum Zdrowia Psychicznego można udać się z każdym problemem psychicznym, który nas niepokoi: - Niezależnie czy będą to problemy osobiste związane z utratą bliskiej osoby, depresja, trudności z pogodzeniem się z chorobą, stany lękowe - pacjent uzyska profesjonalną pomoc dopasowaną do jego potrzeb. W zależności od problemu, z którym się zgłosił do centrum, może liczyć na rozmowę z odpowiednim specjalistą, a więc: psychologiem, psychoterapeutą, terapeutą środowiskowym, pielęgniarką czy też lekarzem psychiatrą. Pomoc udzielana przez Centrum jest dla pacjentów oczywiście bezpłatna - dodaje dyr. Olesiński.
Centrum udziela pomocy:
czynnej - obejmującej leczenie i wsparcie osób z przewlekłymi zaburzeniami psychicznymi, które wymagają zapewnienia ciągłości świadczeń opieki zdrowotnej, aktywnego podtrzymywania kontaktu i wyprzedzającego rozwiązywania problemów;
długoterminowej - leczenia stacjonarnego na oddziale (opieka całodobowa);
krótkoterminowej - osobom z zaburzeniami epizodycznymi lub nawracającymi;
doraźnej - osobom w stanach nagłych i przypadkach pilnych (nagłe, nieprzewidziane pogorszenie stanu zdrowia, wymagające podjęcia natychmiastowych czynności ratunkowych, leczniczych);
konsultacyjnej.
Z pomocy CZP mogą skorzystać osoby pełnoletnie cierpiące na zaburzenia psychiczne, także te, które zostały wypisane ze szpitala i chcą uzyskać wsparcie w dalszym dochodzeniu do zdrowia. Mogą tu się zgłaszać również członkowie rodzin, bliscy i znajomi pacjentów z zaburzeniami psychicznymi. W przypadku pojawiających się pytań czy wątpliwości mogą skorzystać ze wsparcia centrum, do którego ich bliski zgłosił się po pomoc.
Pacjentom leczonym w CZP mogą towarzyszyć tzw. asystenci zdrowienia. To osoby, które same doświadczyły kryzysu psychicznego i po odpowiednim specjalistycznym szkoleniu mogą zostać zatrudnione i włączone do zespołów prowadzących leczenie i wsparcie osób z zaburzeniami psychicznymi. Asystent uczestniczy w spotkaniach z lekarzami i otrzymuje od nich zadania do realizacji. Nie są mu przekazywane informacje objęte tajemnicą lekarską (diagnoza, terapia). Jego rolą jest towarzyszenie leczonemu pacjentowi w CZP, wspieranie go i dzielenie się własnym doświadczeniem kryzysu psychicznego i zdrowienia. W każdym CZP pracę specjalistów wspierają asystenci zdrowienia.
W Centrach Zdrowia Psychicznego w naszym województwie dotychczas zostało objętych opieką ponad 24,5 tys. osób (24.513 osób - od chwili rozpoczęcia pilotażu 1 lipca 2018 r.).
W województwie podlaskim pacjenci mogą korzystać z następujących form pomocy w ramach Centrów Zdrowia Psychicznego:
CENTRA ZDROWIA PSYCHICZNEGO - PUNKT ZGŁOSZENIOWO-KOORDYNACYJNY:
1. NZOZ Przychodnia Lekarsko-Pielęgniarska ESKULAP (Centrum Zdrowia Psychicznego Suwałki), Augustów, ul. Wojska Polskiego 51, tel. 87 643 27 64, 87 643 02 54
2. Szpital Ogólny w Grajewie, Grajewo, ul. Konstytucji 3 Maja 34, tel. 691 224 321
3. SP ZOZ w Hajnówce, Hajnówka, ul. Dowgirda 9, tel. 85 682 90 04
4. Szpital Wojewódzki w Łomży, Łomża, ul. Piłsudskiego 11, tel. 86 473 32 70
5. SP ZOZ w Hajnówce, Siemiatycze, ul. Szpitalna 8, tel. 85 656 14 74
6. Specjalistyczny Psychiatryczny SP ZOZ w Suwałkach, Suwałki, ul. Szpitalna 62, tel. 87 562 64 71
CENTRA ZDROWIA PSYCHICZNEGO - POMOC DORAŹNA:
1. Szpital Ogólny w Grajewie, Grajewo, ul. Konstytucji 3 Maja 34, tel. 86 272 32 71 w. 221
2. SP ZOZ w Hajnówce, Hajnówka, ul. Dowgirda 9, tel. 85 682 91 12
3. Szpital Wojewódzki w Łomży, Łomża, ul. Piłsudskiego 11, tel. 86 473 33 95
4. Specjalistyczny Psychiatryczny SP ZOZ w Suwałkach, Suwałki, ul. Szpitalna 62, tel. 87 562 64 01
LECZENIE ŚRODOWISKOWE (DOMOWE):
1. Szpital Ogólny w Grajewie (Centrum Zdrowia Psychicznego Grajewo), Grajewo, ul. Konstytucji 3 Maja 34, tel. 86 272 32 71 w. 248
2. SP ZOZ w Hajnówce (Centrum Zdrowia Psychicznego Hajnówka), Hajnówka, ul. Dowgirda 9, tel. 85 682 90 04
3. Szpital Wojewódzki w Łomży (Centrum Zdrowia Psychicznego Łomża), Łomża, ul. Piłsudskiego 11, tel. 86 473 32 70
4. Specjalistyczny Psychiatryczny ZOZ w Suwałkach NZOZ Centrum (Centrum Zdrowia Psychicznego Suwałki), Suwałki, ul. Modrzewiowa 17, tel. 87 562 60 06
5. Specjalistyczny Psychiatryczny SP ZOZ w Suwałkach (Centrum Zdrowia Psychicznego Suwałki), Suwałki, ul. Szpitalna 62, tel. 87 562 64 73
ŚWIADCZENIA PSYCHIATRYCZNE AMBULATORYJNE DLA DOROSŁYCH (PORADNIE):
1. (Centrum Zdrowia Psychicznego Suwałki) NZOZ Przychodnia Lekarsko-Pielęgniarska ESKULAP, Augustów, ul. Wojska Polskiego 51, tel. 87 643 27 64, 87 643 02 54
2. SP ZOZ w Hajnówce (Centrum Zdrowia Psychicznego Hajnówka), Bielsk Podlaski, ul. Rejonowa 3A, tel. 85 833 26 96
3. Szpital Ogólny w Grajewie (Centrum Zdrowia Psychicznego Grajewo), Grajewo, ul. Konstytucji 3 Maja 34, tel. 86 272 32 71 w. 248
4. NZOZ Medicus sc A. i D. Leończyk (Centrum Zdrowia Psychicznego Grajewo), Grajewo, os. Południe 9, tel. 86 272 43 50
5. SP ZOZ w Hajnówce (Centrum Zdrowia Psychicznego Hajnówka), Hajnówka, ul. Dowgirda 9, tel. 85 682 90 04
6. Szpital Wojewódzki w Łomży (Centrum Zdrowia Psychicznego Łomża), Łomża, ul. Piłsudskiego 11, tel. 86 473 32 70
7. Centrum Diagnostyki i Terapii Zaburzeń Psychicznych Salus sp. z o.o. (Centrum Zdrowia Psychicznego Łomża), Łomża, ul. Wyszyńskiego 6, tel. 86 212 52 27
8. NZOZ Centrum Zdrowia Psychicznego w Suwałkach (Centrum Zdrowia Psychicznego Suwałki), Sejny, ul. Wojska Polskiego 60D, tel. 87 516 30 41
9. SP ZOZ w Hajnówce (Centrum Zdrowia Psychicznego Hajnówka), Siemiatycze, ul. Szpitalna 8, tel. 85 656 14 74
10. NZOZ Centrum Zdrowia Psychicznego w Suwałkach (Centrum Zdrowia Psychicznego Suwałki), Suwałki, ul. Modrzewiowa 17, tel. 87 562 60 06
11. Specjalistyczny Psychiatryczny SP ZOZ w Suwałkach (Centrum Zdrowia Psychicznego Suwałki), Suwałki, ul. Szpitalna 62, tel. 87 562 64 50, 562 64 49
ŚWIADCZENIA DZIENNE PSYCHIATRYCZNE DLA DOROSŁYCH:
1. Szpital Ogólny w Grajewie (Centrum Zdrowia Psychicznego Grajewo), Grajewo, ul. Konstytucji 3 Maja 34, tel. 86 272 32 71 w. 356
2. SP ZOZ w Hajnówce (Centrum Zdrowia Psychicznego Hajnówka), Hajnówka, ul. Dowgirda 9, tel. 85 682 90 04
3. Szpital Wojewódzki w Łomży (Centrum Zdrowia Psychicznego Łomża), Łomża, ul. Piłsudskiego 11, tel. 86 473 35 51
4. Specjalistyczny Psychiatryczny SP ZOZ w Suwałkach (Centrum Zdrowia Psychicznego Suwałki), Suwałki, ul. Szpitalna 62, tel. 87 562 64 30
ŚWIADCZENIA PSYCHIATRYCZNE DLA DOROSŁYCH (ODDZIAŁY STACJONARNE):
1. Szpital Ogólny w Grajewie (Centrum Zdrowia Psychicznego Grajewo), Grajewo, ul. Konstytucji 3 Maja 34, tel. 86 272 32 71 w. 356
2. SP ZOZ w Hajnówce (Centrum Zdrowia Psychicznego Hajnówka), Hajnówka, ul. Dowgirda 9, tel. 85 682 91 54
3. Szpital Wojewódzki w Łomży (Centrum Zdrowia Psychicznego Łomża), Łomża, ul. Piłsudskiego 11, tel. 86 473 32 50
4. Specjalistyczny Psychiatryczny SP ZOZ w Suwałkach (Centrum Zdrowia Psychicznego Suwałki), Suwałki, ul. Szpitalna 62, tel. 87 562 64 24
