Miliony Polaków żyją w skrajnym ubóstwie. Dramatyczne dane

Raport Szlachetnej Paczki wskazuje, że dwa mln Polaków żyje w skrajnym ubóstwie, czyli w warunkach stałego zagrożenia zdrowia fizycznego i psychicznego. Według danych Eurostatu, co dziesiąty mieszkaniec Polski żyje w lokalu, w którym występuje: przeciekający dach, wilgoć na ścianach, podłogach lub fundamentach, gnijące ramy okienne lub podłogi. Co siódma rodzina włączona w ubiegłym roku do Szlachetnej Paczki mieszkała w domu lub mieszkaniu bez łazienki. 6% rodzin nie miało do dyspozycji kuchni, a co dwudziesta - bieżącej wody.

Polakom doskwiera samotność. Co dziesiąta osoba powyżej 65. roku życia i co siódma osoba powyżej 75. roku życia nie utrzymuje kontaktów z osobami spoza swojego gospodarstwa domowego.

- W tym roku chcemy z pomocą Raportu o Biedzie przywrócić właściwą perspektywę. Właściwą, czyli zgodną z rzeczywistością, a nie naszymi wyobrażeniami na jej temat. To dlatego, by pokazać problem ubóstwa w Polsce i jego skalę, oddajemy głos osobom, które biedy doświadczają na co dzień. Nie chcemy mówić za nich, nie chcemy zgadywać, co czują, chcemy ich wysłuchać - czytamy w tegorocznym Raporcie o Biedzie Szlachetnej Paczki.

Groźny stereotyp

Badanie wskazuje na wciąż panujące w społeczeństwie stereotypy na temat ubóstwa. Zdaniem Polaków, osoba biedna to najczęściej ktoś głodny, chory lub bezdomny. Według badanych, stała się taka z powodu choroby, nadużywania alkoholu, życiowej niezaradności albo lenistwa.

- To dobre powody. Wygodne. Zrzucają bowiem z nas odpowiedzialność i sprowadzają kwestię biedy do konsekwencji indywidualnych błędów, zaniechań, w najlepszym razie winią niefortunne zbiegi okoliczności. Tymczasem bieda - choć faktycznie jest nieszczęściem - nie tylko z nieszczęścia, rozumianego jako coś, na co nie mamy wpływu, się bierze. O wiele częściej jej przyczyny są strukturalne, wynikają z nierówności społecznych, które determinują zakres naszych możliwości i nad głowami wielu z nas tworzą szklany sufit - czytamy w raporcie.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w Białymstoku, w 2019 r. wskaźniki zasięgu ubóstwa w województwie podlaskim znacznie przewyższały wartości ogólnokrajowe. Podlaskie było województwem o najwyższym poziomie ubóstwa relatywnego i ustawowego, a wyższy wskaźnik ubóstwa skrajnego odnotowano jedynie w województwie małopolskim. Ubóstwo było najczęstszą przyczyną przyznania świadczeń pomocy społecznej podlaskim rodzinom.

Ból istnienia

Według raportu opublikowanego przez Szlachetną Paczkę, w Polsce zarejestrowanych jest ponad 3 mln osób z niepełnosprawnościami. Na długotrwałe problemy zdrowotne lub choroby przewlekłe uskarża się czterech na dziesięciu Polaków powyżej 16. roku życia. Co najmniej raz w tygodniu, co dziesiąty uczeń jest dręczony w szkole. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia, co piąte dziecko i nastolatek zmaga się z zaburzeniami psychicznymi.  Ponad połowa Polaków twierdzi, że ich jakość życia oraz stan psychiczny pogorszyły się w porównaniu do czasu przed pandemią.

Prawie trzy czwarte dorosłych Polaków, którzy zadeklarowali, że chorowali lub chorują na depresję, uważa, że to wstydliwa choroba. Co szósty polski nastolatek okaleczał się, a 7% podjęło próbę samobójczą. W 2020 r. policja odnotowała 12013 prób samobójczych, 5156 z nich zakończyło się śmiercią.

Po pomoc psychologiczną i psychiatryczną można się zgłosić np. do Centrów Zdrowia Psychicznego w Białymstoku - ul. Radzymińska 2 (tel. 85 743 40 44), ul. Leszczynowa 40 (tel. 85 688 30 20). Takie centra działa również w szpitalach w Łomży, Suwałkach, Grajewie i Hajnówce. Przed zgłoszeniem się do takiej placówki, warto skonsultować się z lekarzem rodzinnym. W sytuacjach kryzysowych można skorzystać z telefonów zaufania - ich lista wyszczególniona jest na stronie rządowej.

Jak pomóc potrzebującym?

Osobom społecznie wykluczonym i żyjącym w ubóstwie można pomóc jako wolontariusz Szlachetnej Paczki. W 2020 r. w Białymstoku, wolontariusze obdarowali 149 rodzin oraz prowadzili cotygodniowe zajęcia z 54 dziećmi z Akademii Przyszłości.

Pomoc organizuje także m.in. Caritas Archidiecezji Białostockiej przy ul. Warszawskiej 32 w Białymstoku. Prowadzi "Dom dla bezdomnych" i noclegownie, ogrzewalnię oraz Centrum Integracji Społecznej i Centrum Pomocy "Samarytanin". W pomoc angażuje się również Stowarzyszenie Pomocy Rodzinie "Droga" przy ul. Proletariackiej 21, które dostarcza najbiedniejszym żywność i odzież. 

Osobom bezdomnym pomaga Stowarzyszenie "Ku Dobrej Nadziei", które wydaje żywność, organizuje warsztaty i prowadzi ogrzewalnię oraz schronisko. Fundacja Spe Salvi prowadzi natomiast jadłodzielnię, do której może przyjść każdy i podzielić się żywnością lub bezpłatnie z niej skorzystać.