Kolejką przez Puszczę Knyszyńską

Jest nasyp, są tory. Potrzebnych będzie 20 milionów złotych na generalny remont, by móc bezpiecznie jeździć kolejką na całym odcinku. To wstępne szacunki osób, które szlak oczyszczały. – Trzeba wymienić 100 procent podkładów, szyny częściowo też są do wymiany. Trzeba też wzmocnić nasypy. W najgorszym stanie są te na Czeremchowej Trybie. Tory leżą tam na grobli, wokół jest bagno. Dlatego nasyp jest miejscami podmyty, rozkopany przez bobry. Nam udało się przejechać, bo jesteśmy zaprawieni w bojach. Ale nikogo na przejażdżkę tym odcinkiem na razie bym nie zabrał, bo jest niebezpiecznie. Chociaż... pięknie – mówi Tomasz Czerederecki.

Kolejka wąskotorowa w Puszczy Knyszyńskiej [fot. Tomasz Czerederecki]

– Nadleśnictwa Supraśl i Czarna Białostocka starają się zdobyć pieniądze na inwentaryzację szlaku, by ustalić ostateczny koszt remontu. Mamy również nadzieję, że zakończymy ją jeszcze w tym roku. To będzie podstawa do ubiegania się o dofinansowanie na remont torowiska – dodaje Jarosław Krawczyk z Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku.

5 lat generalnych porządków

Tomasz Czerederecki z... Kobyłki pod Warszawą przez 5 lat wspólnie ze starszym synem Michałem oczyszczał szlak. – Mój tata kiedyś jeździł na takiej kolejce wąskotorowej, wojskowej w Zielonce na poligonie. Kolej zawsze mnie ciągnęła i w końcu zaciągnęła do Puszczy Knyszyńskiej – wyjaśnia. – Na pierwszą wyprawę z synem wyjechaliśmy w maju 2017 roku, z własną drezyną. Do tego mamy lokomotywę, którą zbudowaliśmy w ostatnim czasie. Ale chcę podkreślić, że nie oczyszczaliśmy szlaku sami. Dużo nam pomógł Tadeusz Krawczyk z Suwałk, zawodowo związany z kolejką w Płocicznie oraz Krzysiek Sadowski z Czarnej Białostockiej. To nasza wspólna praca.

Panowie oczyścili szlak nieodpłatne, w czynie społecznym – za zgodą Lasów Państwowych. Tory prowadzą przez stacje: Buksztel, Machnacz, Czeremchowa Tryba, Trzy Słupki, Czołnowo, Podsokołda, Kopna Góra, Woronicze.

Kolejką do Kopnej Góry?

– Najbliższy plan, to uruchomienie przejazdów turystycznych kolejką na krótkim odcinku, w okolicach Podsokołdy i Kopnej Góry. Szlak jest tu w najlepszym stanie technicznym i prowadzi przez malowniczy mostek na Sokołdzie. Może uda nam się to jeszcze w tym roku? – zastanawia się Tomasz Czerederecki. – Konkretnych terminów wolę jednak nie podawać. Obawiamy się niemałych kosztów dzierżawy torowisk, z którymi być może przyjdzie nam się zmierzyć.

– Bierzemy pod uwagę również ruch drezynowy, na całym 17-kilometrowym odcinku. Ale to akurat może być sporym wyzwaniem, bo na szlaku są spore nachylenia terenu. Duże zjazdy, duże podjazdy – dodaje. – Potrzebne jest też miejsce, w którym moglibyśmy stworzyć zaplecze techniczne i przetrzymywać cały tabor zimą. Na razie takiego miejsca nie mamy. To są nasze plany.

Dlaczego wąskotorowa?

Bo rozstaw torów to zaledwie 60 cm! Kolejkę w 1916 roku wybudowali Niemcy, do transportu drewna. Polacy znacznie ją rozbudowali w okresie międzywojennym. Cała linia miała prawie 160 kilometrów długości i łączyła tartak z Czarnej Białostockiej z tartakiem w Waliłach w gminie Gródek. Tory dochodziły też pod Knyszyn i w okolice Romanówki. W latach świetności w Zakładzie Kolejek Leśnych w Czarnej Białostockiej pracowało ponad 200 kolejarzy! Lata 70. to początek końca kolejek w Puszczy Knyszyńskiej. W 1985 roku pojawia się jeszcze w filmie „Siekierezada” Witolda Leszczyńskiego.

^{Mapka ze strony bazakolejowa.pl}

Jako ostatnią zamknięto linię Czarna Białostocka – Waliły. W listopadzie 2010 roku po raz ostatni linią ze składnicy w Kopnej Górze do Czarnej Białostockiej przejechał pociąg techniczny. I to właśnie ten odcinek jest wpisany do rejestru zabytków – zadbali już o to byli pracownicy kolejki. To ich testament.