Teoretycznie rzecz biorąc nie mamy dużego wpływu na organizację i funkcjonowanie wielu instytucji i obszarów życia w naszej okolicy. Możemy mieć pobożne życzenia, możemy mieć pomysły, możemy nawet znać mądre rozwiązania, ale faktycznie decydują rządzący. To co my możemy zrobić, to ich wybrać.
DLACZEGO WYBORY SAMORZĄDOWE SĄ TAK WAŻNE?
Samorządy decydują o najważniejszych sprawach w naszej okolicy. Uczestnicząc w wyborach samorządowych decydujemy, kto zasiądzie w radzie gminy, a kto zostanie prezydentem czyli gospodarzem naszego miasta, a w mniejszych miejscowościach wójtem lub burmistrzem.
WÓJT, BURMISTRZ, PREZYDENT, CZYLI ORGAN WYKONAWCZY GMINY ORAZ RADNI RADY MIASTA CZYLI ORGAN STANOWIĄCY
Po pierwsze wybierzemy prezydenta, wójta, burmistrza, czyli lokalną władzę wykonawczą. Po wyborach nowo wybrany prezydent (wójt/burmistrz) mianuje swoich zastępców i wyznaczy im zadania. To prezydent (burmistrz/wójt) będzie kierował podległym mu urzędem, wykonywał uchwały rady miasta (gminy) czy uchwalony przez radę budżet. Od niego też będzie zależało, kto będzie zarządzał miejskimi wodociągami, firmą komunikacyjną, oczyszczaniem miasta. To również prezydent (wójt lub burmistrz) może wydawać decyzje administracyjne w sprawach takich jak: koncesje na sprzedaż alkoholu czy pozwolenia na budowę.
Co zrobić, aby zagłosować? - spot Państwowej Komisji Wyborczej
Ponieważ gminy odpowiadają za transport publiczny i drogi lokalne, to rada i prezydent zdecydują ile zapłacimy za bilety. Rada też uchwala lokalne podatki tak więc np.: zdecyduje, ile będzie wynosić podatek od nieruchomości.
Radny ma prawo i obowiązek uczestniczyć w posiedzeniach rady i jej komisji. Radny może też składać zapytania i interpelacje, a wywołani do odpowiedzi winni mu udzielić szczegółowych wyjaśnień. Gmina z kolei odpowiada za: przychodnie zdrowia, szkoły podstawowe i gimnazja (wygaszane), pomoc społeczną, sieć wodno-kanalizacyjną, chodniki, oświetlenie ulic, drogi lokalne, parki, komunikację publiczną, wysypiska śmieci, biblioteki, domy kultury, boiska, straż miejską, bezpieczeństwo publiczne.
RADNY RADY POWIATU
Spośród wybranych radnych rady powiatu zostanie wybrany starosta. Powiat, to jednostka samorządu zrzeszająca kilka gmin. Organem stanowiącym dla powiatu jest rada powiatu, tworzona przez wybranych przez nas radnych. Rada powiatu wybiera zarząd powiatu, w tym też starostę. Organem wykonawczym dla powiatu jest zarząd powiatu (starostwo) i stojący na jego czele starosta. Starostwo na bieżąco zarządza powiatem, wykonuje uchwały rady powiatu, pełni analogiczne funkcje do wójta, burmistrza, prezydenta.
Powiaty mają realizować te zadania, z którymi gmina, z uwagi na małą liczbę mieszkańców lub powierzchnię nie byłaby w stanie sobie poradzić. I tak na przykład powiat odpowiada za szkoły ponadgimnazjalne, prowadzenie szpitali, przeciwdziałanie bezrobociu. Powiaty utworzone z gmin znajdujących się wokół miast na prawach powiatu nie korzystają z wpływów podatkowych samego miasta. Powiat odpowiada za: urzędy pracy, szpitale, szkoły ponadpodstawowe (wcześniej ponadgimnazjalne), inspektoraty nadzoru budowlanego, służby weterynaryjne, domy dziecka, drogi powiatowe, rzecznik konsumentów, rejestracja pojazdów, karty wędkarskie.
Miasto na prawach powiatu, jest to jednostka samorządu na pograniczu powiatu i gminy, to gmina miejska, która ma kompetencje gminy i powiatu. Tu kompetencje, które ustawa o samorządzie powiatowym przypisuje staroście, wykonuje prezydent miasta, natomiast kompetencje rady powiatu wykonuje rada gminy.
RADNY SEJMIKU WOJEWÓDZTWA
Województwo to największa jednostka samorządowa. Organami województwa są sejmik i marszałek województwa. Wybrani radni sejmiku zdecydują, kto będzie zarządzał województwem, czyli radni sejmiku wybiorą marszałka oraz zarząd województwa.
Sejmik wojewódzki odpowiada za politykę regionalną. Jego głównym celem powinno być rozwijanie naszego regionu. Kompetencje i zadania przypisane sejmikowi to uchwalanie planów zagospodarowania przestrzennego, uchwalanie budżetu województwa, uchwalanie wieloletnich programów wojewódzkich czy też strategii rozwoju województwa. To również tu zapadają decyzje otworzeniu związków, fundacji czy stowarzyszeń.
Województwo odpowiada też za drogi o statusie wojewódzkim, buduje obwodnice miast czy mosty. Samorząd województwa odpowiada za: drogi wojewódzkie, autobusy regionalne, koleje, szpitale specjalistyczne, muzea i teatry, opieka nad zabytkami, rozdzielanie środków unijnych, rejestracja produktów tradycyjnych.
JAK GŁOSOWAĆ, ŻEBY NAS GŁOS BYŁ WAŻNY?
Głosujemy w lokalach wyborczych - od godz. 7:00 do godz. 21:00.
Jak oddać głos - spot Państwowej Komisji Wyborczej
W zależności od miejsca zamieszkania otrzymamy 3 lub 4 karty do głosowania. Na każdej karcie do głosowania, czy to do sejmiku województwa, czy do rady powiatu będą umieszczone wszystkie listy. Możemy oddać tyle głosów ile otrzymamy kart, to znaczy, że na każdej z otrzymanych kart do głosowania zaznaczamy (czyli oddajemy głos) tylko jednego kandydata, stawiając znak "X" w kratce z lewej strony nazwiska kandydata.
Tak więc jeżeli otrzymaliśmy 4 karty do głosowania oddajemy 4 głosy: 1 głos na karcie głosowania na prezydenta (burmistrza/wójta), 1 głos na karcie do głosowania na radnego miasta lub gminy, 1 głos na karcie do głosowania na radnego rady powiatu, 1 głos na karcie do głosowania na radnego sejmiku wojewódzkiego.
Liczba kart do głosowania, tak więc też liczba wybieranych przez nas osób zależna jest od miejsca naszego zamieszkania.
I jeszcze jedna ważna sprawa. Znak X, to muszą być dwie linie przecinające się w obrębie kratki obok nazwiska wybranego kandydata, mogą być to też linie układające się w literę X, jak i w znak plus (+) czy krzyżyk i inne podobne. Nawet jeżeli przecinających się linii będzie więcej, to głos pozostanie ważny.
Ważne jest aby był to "X", nie tzw. ptaszek"V", ponieważ w owym ptaszku linie nie przecinają się i głos będzie nieważny.
